FN i NInA razem od 1 czerwca

Ministerstwo Kultury oficjalnie i już raczej ostatecznie na 1 czerwca ogłosiło połączenie Filmoteki Narodowej i Narodowego Instytutu Audiowizualnego. Dokument w tej sprawie znalazł się na stronie MKiDN. Rada NInA apelowała do Ministra Kultury o przemyślenie tej decyzji.

Zarządzenie w sprawie połączenia obu instytucji pojawiło się na stronie MKiDN [tutaj]. Na razie nie wiadomo, co wyjdzie z połączenia obu państwowych instytucji. W obu zapewne panuje pewnego rodzaju niepewność o dalsze losy. Obie mają wielkie znaczenie dla polskiej kultury, w tym także dla kina. Wypatrywał więc będę informacji na temat planów nowopowstałej Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego. Wiadomo za to, że obie państwowe instytucje pracowały latami na swój niepowtarzalny charakter i wiele je dzieli, w sposobie pracy oraz myślenia o dziedzictwie kulturowym. Czy połączenie przyniesie korzyści? Istnieje wiele obaw w tej kwestii. Nie wiadomo także, kto stanie na czele nowoutworzonej państwowej instytucji.

Połączenie obu instytucji budzi zrozumiałe w środowisku obawy. Niemal przed miesiącem pojawił się list otwarty Rady NinA w sprawie połączenia z Filmoteką Narodową, skierowany do Ministra Kultury Piotra Glińskiego. Rada NInA uważa połączenie za niekorzystne dla polskiej kultury. W liście przeczytać można między innymi:

Bazując na naszych doświadczeniach zawodowych możemy z pełną odpowiedzialnością stwierdzić, że model NInA jako instytucji łączącej misję archiwum, producenta i kuratora treści audiowizualnych związanych z różnorodnymi gałęziami kultury jest wzorcowym przykładem funkcjonowania archiwum audiowizualnego XXI wieku. NInA, tworzona na wzór francuskiego Instytutu Audiowizualnego (INA),  szybko odnalazła własną, ścieżkę rozwoju, kreując nowoczesny model Instytucji wychodzący naprzeciw zmianom zachodzącym we współczesnej kulturze cyfrowej i audiowizualnej.

Wyróżnikiem Instytutu było od zawsze kierowanie swoich działań w stronę widza i odbiorcy. Mądre i świadome upowszechnianie zbiorów i opowiadających im kontekstów jest kluczem do zaangażowania publiczności. Uzupełnieniem internetowej oferty Instytutu stał się otwarty dla publiczności budynek zaprojektowany tak, by zapewnić Instytutowi pełną samodzielność w przygotowaniu programu opartego na cyfrowym dziedzictwie. Kameralne, wyposażone w najwyższej jakości sprzęty pracownie digitalizacji NInA zostały stworzone z myślą o realizacji autorskich założeń programowych w zamkniętym obiegu w siedzibie, od skanowania taśmy, przez rekonstrukcję cyfrową materiału wideo, do jego pokazu w sali audiowizualnej wyposażonej w najnowocześniejsze systemy projekcyjne i dźwiękowe. Mimo założenia samowystarczalności, NInA od zawsze współpracowała z partnerami zewnętrznymi. Programowane działania digitalizacyjne wynikały z badania bieżących potrzeb środowiska. Dzięki temu uratowane zostały archiwa wideo Muzeum Literatury. NInA nawiązał też współpracę z Archiwum Krzysztofa Kieślowskiego. Gotowość do podejmowania działań zgodnych z interesem publicznym, ale także konsekwentny klucz kuratorski w działaniach programowych NInA jest wyjątkowym znakiem jakości tej Instytucji. Trudno wyobrazić sobie ich utrzymanie w momencie konfrontacji studyjnego potencjału NInA z ogromnymi potrzebami Filmoteki Narodowej, której analogowe zbiory wymagają podjęcia działań w rytmie masowej produkcji.

Tempo zmian w zakresie zastosowań nowych technologii dla tworzenia i udostępniania treści wymaga uważnej obserwacji, wsparcia wartościowych kierunków i odpowiedzialnego spojrzenia na nowe zjawiska kultury audiowizualnej i cyfrowej, które wykraczają daleko poza zabezpieczenie kopii filmowej. Badanie kierunków rozwoju kultury oraz zachowań jej odbiorców od zawsze mieściło się w misji NInA postrzeganej jako instytut teraźniejszości, a pomysł połączenia misji Instytutu z zadaniami Filmoteki Narodowej – posiadającej ogromny potencjał archiwalny, ale także balast organizacyjny związany z koniecznością bieżącej cyfryzacji kilometrów analogowych taśm, jest dużym zagrożeniem dla podejmowanych przez NInA działań.

Obie instytucje wielokrotnie działały razem na rzecz dobra publicznego, mają też wspólne plany rozwoju na przyszłość. Rozwoju, który bazuje na poszanowaniu niezależności profilu programowego każdej z nich. Właśnie ta odrębność i indywidualny charakter organizacyjny i merytoryczny pozwalają na wymianę doświadczeń, wiedzy eksperckiej i wzajemne inspiracje. Uważamy, że planowana fuzja będzie redukcją potencjału NInA i FN i utrudni publiczny dostęp do zasobów obu Instytucji. Odrębne strategie zarządzania archiwum: cyfrowym w przypadku NInA i analogowym w przypadku Filmoteki nie będą ze sobą kompatybilne, co przyniesie szkodę dorobkowi audiowizualnemu kultury polskiej.

Jako Rada Instytutu, apelujemy do Pana Ministra o ponowne przemyślenie swojego zamiaru. [cały list tutaj]

W imieniu Rady NInA list podpisali: Agnieszka Holland (przewodnicząca), Jan Muller i Edward Miszczak.