Odeszli, ale zostaną

W ostatnich dwunastu miesiącach odeszło od nas wielu wybitnych twórców kultury filmowej. Pożegnaliśmy między innymi: Kazimierza Karabasza, Tomasza Stańkę, Piotra Szulkina, Alinę Janowską, Korę, Jóhanna Jóhannssona, Milosa Formana, Wojciecha Pokorę, Burta Reynoldsa, Lucynę Kobierzycką.

W ostatnich 12 miesiącach zmarli m.in.:

Kazimierz Karabasz (88), reżyser, pedagog. Wybitny reżyser filmów dokumentalnych, współtwórca tzw. polskiej szkoły dokumentu. Nauczyciel i wychowawca wielu pokoleń wybitnych współczesnych twórców filmowych.

Tomasz Stańko (76), muzyk. Wybitny trębacz jazzowy, autor muzyki filmowej do m.in. „Pożegnania z Marią”, „Egzekutora” i „Ciszy”.

Piotr Szulkin (68), reżyser, scenarzysta, pedagog. Wybitny i bezkompromisowy polski twórca filmowy, autor m.in. „Golema” i „Króla Ubu”.

Olga „Kora” Jackowska (67), autorka piosenek i wierszy. Wokalistka zespołu Maanam, z którym wystąpiła w filmie „Wielka majówka”. Pojawiła się w kilku serialach, udzieliła głosu postaci w animacji „Iniemamocni”. Jej piosenki były oprawą muzyczną wielu filmów.

Kazimiera Utrata (86), aktorka. Debiutowała w roku 1959 w „Lotnej”, miała w swoim dorobku kilkadziesiąt ról filmowych, a publiczność pokochała ją za rolę w serialu „Klan”.

Alina Janowska (94), aktorka. Gwiazda polskiego kina, telewizji i teatru. Zagrała w blisko 25 filmach, a zadebiutowała w „Zakazanych piosenkach”.

Leszek Marek Gałysz (69), reżyser filmów animowanych. Twórca wielu filmów i seriali animowanych, w tym m.in.: „O dwóch takich co ukradli księżyc”, „Film pod strasznym tytułem”, „Tytus, Romek i A'Tomek wśród złodziei marzeń”.

Jóhann Jóhannsson (48), autor muzyki filmowej. Największe uznanie zyskał dzięki współpracy przy filmach Denisa Villeneuve’a, w tym m.in. „Sicario” i „Nowy początek”. Za pracę do „Teorii wszystkiego” otrzymał Złoty Glob i nominację do Oscara.

Milos Forman (86), amerykańsko-czeski reżyser. Jeden z najwybitniejszych twórców w historii kina. Wśród jego dokonań były m.in.: „Pali się moja panno”, „Lot nad kukułczym gniazdem” i „Amadeusz”.

Juraj Herz (83), słowacki reżyser. Najwybitniejszym filmem tego twórcy był „Palacz zwłok” z 1968 roku, uznawany na szczytowe osiągnięcie czechosłowackiej nowej fali.

Elżbieta Słoboda (59), aktorka. Aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna oraz wykładowczyni Warszawskiej Szkoły Filmowej.

Vittorio Taviani (88), włoski reżyser. Wraz ze swym bratem Paolo nakręcił wiele filmów, uznanych za arcydzieła kina, w tym m.in. „We władzy ojca” i „Cezar musi umrzeć”.

Edward Zajiček (95), kierownik produkcji, pedagog. Pracownik kinematografii od 1 lutego 1945 roku. Autor wielu publikacji związanej z tematyką historii gospodarczej kinematografii oraz ekonomiki i organizacji produkcji filmowej.

Antoni Krauze (78), reżyser i scenarzysta. Absolwent łódzkiej Szkoły Filmowej, debiutował w roku 1969 telewizyjnym „Monidłem”. W roku 1972 zrealizował swój pierwszy film pełnometrażowy, „Palec boży”. Wśród jego filmów były też m.in.: „Prognoza pogody”, „Akwarium”, „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” i „Smoleńsk”.

Martin Bregman (92), amerykański producent. Pracował przy takich filmach, jak m.in. „Człowiek z blizną”, „Serpico”, „Pieskie popołudnie” czy „Morze miłości”. To on odkrył Ala Pacino.

Roman Kłosowski (89), aktor. Pracował w teatrze, telewizji i kinie. Debiutował w 1953 roku kiedy zagrał w „Celulozie”. Wystąpił w m.in.: „Bazie ludzi umarłych”, „Zezowatym szczęściu”, „Pętli”, „Hydrozagadce”, „Ewa chce spać” i wielu innych znanych polskich filmach.

Kira Muratowa (84), ukraińska reżyserka i scenarzystka. Jedna z najwybitniejszych autorek filmowych w kinie radzieckim, a potem w kinie ukraińskim. Sławę przyniósł jej w 1967 roku film „Krótkie spotkania”. W 1971 roku nakręciła słynne „Długie pożegnania”, który na premierę czekał 15 lat, aż do zmierzchu ZSRR.

Anne V. Coates (92), angielska montażystka. Pracowała przy tak wybitnych filmach, jak „Lawrence z Arabii”, „Becket”, „Człowiek słoń”, „Co z oczu, to z serca”.

Margot Kidder (69), amerykańsko-kanadyjska aktorka. Najlepiej znana z roli Lois Lane w filmach z serii „Superman”, które powstawały w latach 70. i 80.

Maciej Maciejewski (103), aktor. Przez większość swego zawodowego życia związany był z Teatrem Polskim w Warszawie. Na ekranie zadebiutował w roku 1951 w "Młodości Chopina". W filmach grał głównie epizody.

Marek Nowakowski (71), reżyser, aktor. Jako II reżyser współtworzył wiele znanych filmów. Często udzielał się aktorsko w serialach.

Ermanno Olmi (86), włoski reżyser i scenarzysta. Nazywany „mistrzem człowieczeństwa” i „gigantem kina”. Nakręcił blisko sto filmów, jego największe dzieła to: „Drzewo na saboty”, „Legenda o świętym pijaku” czy „Rzemiosło wojenne”.

Lucian Pintilie (84), rumuński reżyser. Jeden z najwybitniejszych twórców w historii rumuńskiego kina, wielki mistrz, który wpłynął na kolejne pokolenie twórców ze swojego kraju.

John Mahoney (77), brytyjski aktor. Popularność przyniosła mu rola ojca w serialu „Frasier”, ale w swoim dorobku miał też wiele, przeważnie drugoplanowych, ról w filmach kinowych.

Wojciech Pokora (84), aktor. Bardzo popularny i ceniony aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Znany z ról w m.in. filmach: „Poszukiwany, poszukiwana”, „Miś”, „C.K. Dezerterzy” oraz serialu „Alternatywy 4”.

Wojciech Wójcik (75), reżyser. Zadebiutował w 1981 roku filmem „Okno”. W 1982 roku nakręcił głośne „Karate po polsku”, a potem m.in. kilka bardzo popularnych produkcji sensacyjnych – kinowych i telewizyjnych.

Janusz Kłosiński (96), aktor. Aktor filmowy, telewizyjny i teatralny, znany widzom m.in. z „Niespotykanie spokojnego człowieka”, „Czterech pancernych i psa” czy „Janosika”.

Władysław Kowalski (81), aktor. Jego filmografia obejmuje ponad 200 ról telewizyjnych i filmowych, w tym ok. 150 w Teatrze Telewizji.

Johnny Hallyday (74), francuski aktor i piosenkarz. Podczas muzycznej kariery wydał 79 albumów, a na tej popularności zdobył też uznanie w kinie, grając sporadycznie w cenionych produkcjach filmowych.

Shashi Kapoor (79), hinduski aktor i producent. Jedna z największych gwiazd w historii kina Bollywood, miał na swoim koncie ponad 150 filmów.

Maciej Kijowski (82), autor zdjęć filmowych. Pracował przy ponad 50 filmach i serialach, w tym m.in.: „Komedii małżeńskiej”, „Wrzeciona czasu” i „Słonecznego zegara”.

Yach Paszkiewicz (59), reżyser. Autor wielu polskich teledysków, twórca Festiwalu Polskich Wideoklipów „Yach Film”.

Agnieszka Paszkowska (57), aktorka. Aktorka teatralna, znana też z występów w serialach telewizyjnych.

Roman Bratny (96), powieściopisarz, poeta, dramaturg i scenarzysta. Autor takich powieści jak „Kolumbowie. Rocznik 20” i „Szczęśliwi torturowani”. Scenarzysta m.in. „Zerwanego mostu” i „Kontrybucji”.

Marek Frąckowiak (67), aktor. Spośród jego najważniejszych kreacji aktorskich są: „Psy”, „Niespotykanie spokojny człowiek”, „Anatomia miłości”, „Alternatywy 4” czy „Polskie drogi”.

Bogdan Kalinowski (78), miłośnik kina. Pochodzący z Poznania pan Bogdan i jego małżonka, pani Maria, to najbardziej kojarzona para polskich kinomanów. Wspólnym oglądaniem filmu zajmowali się od 1973 roku.

Alina Faflik (88), montażystka. Wśród ponad 60 filmów, przy których pracowała są m.in.: „Pan Wołodyjowski”, „Walkower”, „Krzyżacy”, „Nie ma róży bez ognia” .

Terence Marsh (86), brytyjski scenograf. Pracował przy takich produkcjach, jak m.in.: „Doktor Żywago”, „Oliver!”, „Skazani na Shawshank”, „Kosmiczne jaja”, „Nagi instynkt”, „Zielona mila”. Laureat dwóch Oscarów.

Lech Stejgwiłło-Laudański (86), operator dźwięku. Pracował przy ponad 300 filmach dokumentalnych, oświatowych i reportażach. Współpracował z takimi reżyserami jak: Tomasz Wiszniewski, Anna Górna czy Grzegorz Królikiewicz.

Hugh Wilson (74), amerykański reżyser i scenarzysta. Twórca pierwszej „Akademii policyjnej” oraz komedii „Rycerz pierwszej damy”, „Zmowa pierwszych żon”, „Atomowego amanta”.

Albina Barańska (86), scenografka i kostiumografka. Pracowała przy ponad 70 filmach fabularnych oraz serialach, współpracując z wieloma wybitnymi twórcami filmowymi.

Lewis Gilbert (97), brytyjski reżyser i scenarzysta. Nakręcił popularne filmy: „Edukacja Rity”, „Alfie” i „Shirley Valentine”. Miał na swoim koncie także trzy filmy z serii James Bond, w tym „Żyje się tylko dwa razy”, „Szpieg, który mnie kochał” i „Moonraker”.

Jarosław Sander (64), producent, scenarzysta. Wieloletni szef redakcji filmowej Polsatu, dyrektor artystyczny festiwalu w Gdyni w latach 1992-93 i jeden z założycieli Studia Filmowego im. Karola Irzykowskiego.

Grażyna Staniszewska (81), aktorka teatralna i filmowa. Zyskała ogromną popularność rolą Danusi w „Krzyżakach”, znana z występów w „Zamachu”, „Krzyżu walecznych” i „Popiele i diamencie”.

Paweł Dębski (33), reżyser. Twórca filmów animowanych. Debiutował filmem „Drwal”, za który otrzymał m.in. Srebrnego Lajkonika na Krakowskim Festiwalu Filmowym.

Claude Lanzmann (92), francuski dziennikarz i reżyser. Jego najważniejszym filmowym osiągnięciem był dokument „Shoah”, do którego częściowo zdjęcia powstawały w Polsce.

Robby Muller (78), holenderski autor zdjęć filmowych. Współpracował wiele razy z Wimem Wendersem, Jimem Jarmuschem i Larsem von Trierem. Był autorem zdjęć do „Korczaka” Andrzeja Wajdy.

Kazimierz Witkiewicz (93), aktor. Przez większość zawodowego życia związany z teatrami krakowskimi, w filmie i telewizji zagrał kilkanaście ról, m.in. Włocha w „Nie lubię poniedziałku”.

Peter Donat (90), amerykański aktor. Zagrał m.in. w serialu „Z archiwum X” w roli ojca głównego bohatera. Występował w filmach „Gra” i „Wojna państwa Rose”.

Kirin Kiki (75), japońska aktorka. Znana z występów w filmach autorstwa Hirokazu Kore-eda: „Jak ojciec i syn”, „Nasza młodsza siostra” oraz w docenionym Złotą Palmą „Shoplifters”. Zagrała też w „Kwiat wiśni i czerwona fasola”.

Neil Simon (91), amerykański scenarzysta i dramaturg. Jeden z najważniejszych amerykańskich twórców komediowych sztuk z Broadwayu i scenariuszy dla Hollywood.

Burt Reynolds (82), amerykański aktor. Wielka gwiazda i legenda Hollywood lat siedemdziesiątych, zagrał w wielu kasowych przebojach, m.in. „Mistrz kierownicy ucieka”.

Charles Aznavour (94), francuski piosenkarz i aktor. Znany głównie z dokonań muzycznych, ale pojawiał się również jako aktor, w takich filmach, jak m.in. „Blaszany bębenek”, „Strzelajcie do pianisty”, „Dziesięciu małych Indian”.

Eugeniusz Kamiński (86), aktor. Występował na scenach teatrów łódzkich i warszawskich. W swoim dorobku ma ponad 150 ról filmowych i telewizyjnych.

Lucyna Kobierzycka, agentka aktorska, reżyserka obsady. Jedna z najsłynniejszych w Polsce agentek aktorskich. W 1995 roku założyła Agencję Aktorską L Gwiazdy, a jej klientkami i klientami były największe gwiazdy polskiego kina.

Arnold Kopelson (83) amerykański producent. Odpowiadał za powstanie m.in. filmów „Pluton”, „Ścigany”, „Siedem”, „Adwokat diabła”.

Gary Kurtz (78), amerykański producent. Producent m.in. pierwszych i klasycznych „Gwiezdnych wojen” oraz „Imperium kontratakuje”. Z Georgem Lucasem pracował też przy „Amerykańskim Graffiti”.

Leszek Wronko (95), operator dźwięku. Współautor ponad 80 filmów, m. in. „Skarbu”, „Lotnej”, „Krzyżaków”, „Pana Wołodyjowskiego”, „Hubala”, „Ziemi obiecanej” i „Arii dla atlety”.

Zmarli także: Luis Bacalov (84), włosko-argentyński kompozytor; Brad Bufanda (34), amerykański aktor; Karin Dor (79), niemiecka aktorka; Robert Getchell (80), amerykański scenarzysta; Robert Guillaume (89), amerykański aktor; John Hillerman (84), amerykański aktor; Kim Joo-hyuk (45), koreański aktor;  Walter Lassally (90), autor zdjęć filmowych; Umberto Lenzi (86), włoski reżyser;  Peter MacGregor-Scott (69), amerykański producent; John Mollo (86), kostiumograf, Conrad Brooks (86), amerykański aktor; David Cassidy (67), aktor, piosenkarz; Wacław Furman (77), autor zdjęć filmowych; Bruce Gray Kazimierz Gawęda (83), aktor, pedagog; (81), kanadyjski aktor; Anthony Harvey (87), angielski reżyser; Jadwiga Has (72), dziennikarka, poetka, aktorka; Rance Howard (89), amerykański aktor; Edward Kalisz (66), aktor; Suzanna Leigh (72), angielska aktorka; Della Reese (86), amerykańska aktorka; Martin Ransohoff (90), amerykański producent, Jessica Falkholt (29), australijska aktorka; Dorothy Malone (93), amerykańska aktorka; Zdzisław Owsik (87), aktor-lalkarz; Donnelly Rhodes (80), kanadyjski aktor; Andrzej Rządca-Wykrętowicz (86), aktor; Edmund Zbigniew Szaniawski (92), reżyser i scenarzysta; Doreen Tracey (74), amerykańska aktorka, Edward M. Abroms (82), amerykański montażysta; Reg E. Cathey (59), amerykański aktor; Halina Chmielewska (85), reżyser i scenarzystka; John Gavin (86), amerykański aktor; Mickey Jones (76), amerykański aktor; Jill Messick (50), amerykańska producentka; John Morris (91), amerykański kompozytor; Nazif Mujić (48), bośniacki aktor; Jerzy Rutowicz (89), kierownik produkcji; Mark Salling (35), amerykański aktor; Connie Sawyer (105), amerykańska aktorka; Lech Stejgwiłło-Laudański (86), operator dźwięku; Mieczysław Święcicki (82), aktor; Barbara Wałkówna (85), aktorka, Ewa Józefczyk (67), aktorka; Benjamin Melniker (104), amerykański producent; Jerzy Milian (82), muzyk; Siegfried Rauch (85), niemiecki aktor; Oleg Tabakow (82), rosyjski aktor, Harry Anderson (65), amerykański aktor; Susan Anspach (75), amerykańska aktorka; Stéphane Audran (85), francuska aktorka; Deborah Carrington (58), amerykańska aktorka; Louise Latham (95), amerykańska aktorka; R. Lee Ermey (74), amerykański aktor; Antoni Pszoniak (87), aktor; Stefan Szramel (79), aktor; Isao Takahata (82), japoński reżyser i scenarzysta; Verne Troyer (49), amerykański aktor; Zorika Zarzycka (94), aktorka, Michael Anderson (98), angielski reżyser; Aleksandr Askoldow (86), rosyjski reżyser; Joseph Campanella (93), amerykański aktor; Jerzy Jogałła (78), aktor i reżyser; Paul Junger Witt (77), amerykański producent; Bogdan Michalak (65), kaskader; Gianfranco Parolini (93), włoski reżyser; Verne Troyer (49), amerykański aktor, Robert Brylewski (57), muzyk, aktor; Cornelia Frances (77), australijska aktorka; Eunice Gayson (90), brytyjska aktorka; Stanisław Goworuchin (82), rosyjski reżyser; Marek Krzysztofowicz (66), montażysta; Jackson Odell (21), amerykański aktor; Alan O'Neill (47), amerykański aktor; Ludwik Paczyński (83), aktor; Barbara Wachowicz (81), scenarzystka, Yvonne Blake (78), angielska kostiumograf; Andrzej Brzeski (69), aktor; Wojciech Majda (73), scenograf; Alan Johnson (81), amerykański choreograf i reżyser, Zygmunt Apostoł (87), aktor; Łukasz Brzozowy (32), operator; Aretha Franklin (76), amerykańska piosenkarka, aktorka; Józef Fryźlewicz (86), aktor, poeta, dramatopisarz; Shinobu Hashimoto (100), japoński scenarzysta; Krystyna Kamieńska (93), aktorka; Richard H. Kline (91), amerykański operator; Bernard Krawczyk (87), aktor; Moshé Mizrahi (86), izraelski reżyser; Charlotte Rae (92), amerykańska aktorka; Ronnie Taylor (93), brytyjski operator; Patrick Williams (79), amerykański kompozytor, Fenella Fielding (90), brytyjska aktorka; Barbara Harris (83), amerykańska aktorka; Vanessa Marquez (49), amerykańska aktorka; Carole Shelley (79), angielska aktorka; Dudley Sutton (85), brytyjski aktor; Craig Zadan (69), amerykański producent, Milena Dravić (78), serbska aktorka; Danny Leiner (57), amerykański reżyser; Zbigniew Ruciński (64), aktor; Venantino Venantini (88), włoski aktor; Audrey Wells (58), amerykańska scenarzystka i reżyserka; Scott Wilson (76), amerykański aktor; Celeste Yarnall (74), amerykańska aktorka, Włodzimierz Głodek, Eugeniusz Kamiński. [przygotowane na podstawie materiałów dla "Kina"]