„The Lighthouse” i „The Nightingale” na Camerimage

Dwa bardzo przeze mnie oczekiwane filmy pojawią się na tegorocznym festiwalu EnergaCamerimage. Oba to kino grozą podszyte. Rok po premierze na festiwalu w Wenecji zobaczyć będzie można australijskie „The Nightingale” ze zdjęciami Radka Ładczuka. W Toruniu pokazany zostanie też „The Lighthouse”. Oba prezentowane będą w konkursie debiutów reżyserskich.

Ta część festiwalu będzie bardzo mocna. W tym samym konkursie są jeszcze m.in. „Atlantics”, „Seberg” i „Wyścig”. Bardzo mocny zestaw filmów. I choć „The Lighthouse” i „The Nightingale” nie są debiutami, chodzi po prostu o tytuły twórców na początku drogi twórczej. Robert Eggers i Jennifer Kent mają dopiero po dwa filmy na swoim koncie. Festiwal Camerimage odbędzie się w dniach 9-16 listopada, a organizatorzy obecnie odkrywają swoje programowe karty.

Oto pełna lista filmów z konkursu debiutów reżyserskich:

ATLANTICS

Współczesny Dakar, miasto społecznych kontrastów i pięknych obietnic bez pokrycia. Na placu budowy nowego luksusowego wieżowca dla zamożnych zdesperowani robotnicy wykłócają się o należną im zapłatę. Nie uzyskawszy żadnych konkretów, część z nich decyduje się na radykalne rozwiązanie – nocą wypływają łodzią do Hiszpanii, by szukać pracy w Europie. Wśród nich jest Souleiman, który do tej pory chciał prowadzić spokojne, pozbawione większych niespodzianek życie u boku nastoletniej Ady. Chłopak nie mówi dziewczynie o ucieczce z Afryki, nie wiedząc jednocześnie, że jego ukochana została obiecana bogatemu biznesmenowi poszukującemu nowych trofeów do swej kolekcji. Oszukując się wzajemnie w tak kluczowych dla normalnego związku sprawach, kochankowie tym bardziej nie są w stanie uciec z pułapki służalczości wobec władczych ludzi z pieniędzmi, w którą wpadli. To nie jest jednak kolejny realistyczny dramat o uchodźcach oraz ogniskach zapalnych współczesnego świata. Pewnego dnia Souleiman powraca, ale zdaje się nie być sobą…

Reżyseria: Mati Diop

Zdjęcia: Claire Mathon

Produkcja: Cinekap, Frakas Productions, Les Films du Bal

Kraj i rok: Francja, Senegal, Belgia, 2019

COUREUR

Uprawianie sportu zawodowego wiąże się w dzisiejszych czasach z wieloma wyrzeczeniami oraz nieustanną walką – z przeciwieństwami losu, z równie zaciętymi konkurentami, z fizycznymi dolegliwościami, z własną głową. Felixowi zdaje się to nie przeszkadzać. Chłopak jest kolarzem i ma w sobie ducha zwycięzcy, lubi współzawodnictwo, dobrze czuje się na trasie. Jego jedynym problemem jest żądający przekraczania kolejnych granic ojciec, niespełniony kolarz, który chciałby widzieć w synu przyszłego mistrza świata. Po jednej z kłótni krewki Felix opuszcza rodzinne strony, by rozwijać się na własną rękę. Wychowany w środowisku kolarskim, gdzie wspomaganie się środkami dopingowymi jest normą, a ambicje bycia najlepszym są uzależniającym narkotykiem, chłopak zostaje szybko postawiony przed serią dylematów, zarówno etycznych, jak i stricte sportowych. Czy poświęci wszystko, łącznie z własnym zdrowiem, by udowodnić swą wyższość nad innymi zawodnikami? A jeśli tak, to czy zrobi to dla siebie, czy jedynie po to, żeby zrobić na przekór ojcu?

Reżyseria: Kenneth Mercken

Zdjęcia: Martijn Van Broekhuizen

Produkcja: Czar Film

Kraj i rok: Belgia, Włochy, 2018

CURTIZ

Manó Kertész Kaminer był uznanym węgierskim reżyserem z kilkudziesięcioma projektami na koncie, gdy wyemigrował w latach 20. XX wieku do Stanów Zjednoczonych w poszukiwaniu amerykańskiego snu. Spełnił go już jako Michael Curtiz, zapisując się w kolejnych dekadach złotymi zgłoskami w annałach Hollywood. Mimo sukcesów kasowych i nominacji do Oscara®, Curtiz został natomiast zapamiętany przez kulturę masową jako twórca Casablanki. I właśnie o powstawaniu tego klasyka światowego kina opowiada film, przedstawiając szereg na poły fikcyjnych, na poły prawdziwych epizodów sprzed okresu produkcji oraz z planu, które złożyły się na legendę Casablanki. Obserwujemy naciskanego przez producentów i polityków-patriotów Curtiza, który nie zamierza kręcić propagandowej wydmuszki w służbie szykującej się do wojny Ameryki. Widzimy również reżysera, gdy znajduje się w swoim żywiole, prowadząc aktorów, polemizując ze scenarzystami, wrzeszcząc na zerkających prosto w kamerę włoskich statystów. Czarno-biały hołd dla człowieka, który postrzegał kino w milionach barw.

Reżyseria: Tamás Yvan Topolánszky

Zdjęcia: Zoltán Dévényi

Produkcja: JUNO11 Pictures

Kraj i rok: Węgry, 2018

  

LIGHTHOUSE, THE

Stara latarnia morska położona gdzieś na krańcu końca rozpoznawalnego świata, a w środku kamień, pustka i duchy przeszłości, które widziały i słyszały już wszystko co ludzkie. Dwóch mężczyzn, którzy mają spędzić w tym miejscu kolejne cztery żmudne tygodnie, doglądając własnej poczytalności i światła wskazującego drogę tym, którzy poszukują go na wzburzonych wodach. Pierwszy z nich ma na imię Tom i jest mężczyzną hardym i nieustępliwym, byłym człowiekiem morza, który dorobił się bolesnej kontuzji nogi. Drugi, Ephraim, jest znacznie młodszy i – przynajmniej z początku – bardziej otwarty, jednak dręczy go jakaś tajemnica, która sprawiła, że wybrał odosobnienie w latarni morskiej zamiast pracy przy wycince drzew. Gdy izolacja od świata zewnętrznego daje o sobie znać, obaj mężczyźni, każdy z nich skrzywiony przez życie na dziesiątki różnych sposobów, zostają zmuszeni, by stawić czoła swym demonom, podczas gdy otaczający ich świat rzeczywisty zaczyna tonąć w morzu surrealistycznej frustracji. Tylko pomocnego światła nigdzie nie widać…

Reżyseria: Robert Eggers

Zdjęcia: Jarin Blaschke

Produkcja: A24, New Regency Pictures, RT Features

Polski dystrybutor: United International Pictures Sp. z o.o. (UIP Polska)

Kraj i rok: Kanada, USA, Brazylia, 2019

  

MAPPLETHORPE

Robert Mapplethorpe obrósł przez ostatnie dekady tak wielką legendą, że trudno czasem dostrzec w ikonie światowej fotografii normalnego człowieka, który musiał pokonać wiele trudności, by stać się podziwianym na świecie artystą. Również nienawidzonym, ponieważ jego czarno-białe homoerotyczne akty do dziś budzą kontrowersje i niesmak. W filmie poznajemy Mapplethorpe’a wciąż nieukształtowanego, funkcjonującego pośród dziesiątek podobnych sobie zagubionych młodych, którzy chcieliby zmieniać rzeczywistość własną sztuką. Poznajemy jego opierających się na tradycyjnych wartościach rodziców, którzy chcieliby go wtłoczyć w oczywiste schematy. Obserwujemy jego związek z przyszłą ikoniczną punkrockową piosenkarką i poetką Patti Smith, dzięki której otwiera się na nowe wyzwania. Widzimy, jak kolejne podejmowane przez Mapplethorpe’a decyzje, nierzadko moralnie wątpliwe, naznaczają go jako człowieka oraz artystę próbującego w tumulcie współczesnego mu świata wytyczać własną ścieżkę pośród tysięcy już wydeptanych.

Reżyseria: Ondi Timoner

Zdjęcia: Nancy Schreiber

Produkcja: Boton Diva Productions, Interloper Films

Kraj i rok: USA, 2018

NIGHTINGALE, THE

Rok 1825, Ziemia van Diemena, która kilka dekad później zostanie przemianowana na Tasmanię, wybrzmiewa cierpieniem zarówno masowo mordowanych aborygenów, jak i zsyłanych na wyspę Brytyjczyków gorszego sortu. Irlandka Clare odsłużyła swoją karę i chciałaby wrócić do rodziny, ale jest traktowana przez męskich białych kolonizatorów jak połączenie obiektu seksualnego oraz worka mięsa. Pewnego dnia czara goryczy się przelewa i zdesperowana kobieta wyrusza śladem sadystycznego oficera, by zemścić się choć częściowo za piekło, do którego ją zaciągnął. Kobieta wynajmuje w tym celu lokalnego przewodnika Billy’ego, którego rodzina została wymordowana przez kolonistów. Z początku traktuje go z nieufnością, a nawet rasizmem, ale gdy przemierzają razem tasmańską dzicz, Clare uczy się szanować swego kompana i zauważać w nim to, czego nie chcieli biali zabójcy. Oboje wiedzą, że krwawa vendetta nie przywróci im ani ich bliskich, ani radości z życia, ale weszli już na drogę, z której nie ma powrotu…

Reżyseria: Jennifer Kent

Zdjęcia: Radosław Ładczuk

Produkcja: CauseWay Films, Made Up Stories

Kraj i rok: Australia, 2018

PACIFIED

Letnie Igrzyska Olimpijskie, które odbyły się w Rio de Janeiro, promowały w Brazylii i na całym świecie pozytywne wartości i sportowego ducha, odmieniając losy wielu biorących w nich udział jednostek. Nie miały jednak większego wpływu na trudne życie w fawelach, któremu daleko do olimpijskich ideałów. Doskonale zdaje sobie z tego sprawę Jaca, który po wyjściu z więzienia marzy o ucieczce od świata przemocy, lecz jest ściągany przez swych dawnych kolegów na drogę przestępstwa. Chciałby mieć własną pizzerię i służyć innym dobrym jedzeniem, zamiast ich ranić. Jednocześnie dowiaduje się, że jest być może ojcem Tati, inteligentnej, dobrze ułożonej trzynastolatki, która robi co może, by nie stracić nadziei na nieco jaśniejszą przyszłość. Między tą zagubioną w żmudnej rzeczywistości faweli dwójką życiowych rozbitków wywiązuje się mocna więź, która wpływa zbawiennie na oboje. Trudno jednak stwierdzić, czy okaże się dość wytrzymała, by przetrwać napór otaczającej ich ludzkiej desperacji.

Tytuł oryginalny: Pacificado

Reżyseria: Paxton Winters

Zdjęcia: Laura Merians

Produkcja: Muskat Filmed Properties, Reagent Media

Kraj i rok: Brazylia, USA, 2019

SCHYŁEK DNIA

Na przełomie XIX i XX wieku austro-węgierski Budapeszt był jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się miast Starego Kontynentu, rywalizując z Wiedniem oraz innymi europejskimi stolicami na obszarach kultury, sztuki i uprzemysłowienia. Do spowitego kurzem, rozbudowującego się na potęgę miasta przybywa w 1913 roku młodziutka Írisz Leiter. Ambitna dziewczyna chciałaby dostać posadę w założonym dekady wcześniej przez jej zmarłych rodziców wykwintnym sklepie z kapeluszami. Przybyła również do Budapesztu, by poznać własne korzenie. Na skutek zrządzenia losu zaczyna poszukiwać brata, którego nigdy osobiście nie poznała, a który nosi w sobie najwyraźniej niejedną tajemnicę. Zagłębiając się w tętniących anarchistyczną energią trzewiach Budapesztu, Írisz odkrywa budzącą się do życia bestię, która niedługo podpali Europę ogniem I wojny światowej, kładąc podwaliny pod nową rzeczywistość.

Tytuł oryginalny: Napszállta

Tytuł angielski: Sunset

Reżyseria: László Nemes

Zdjęcia: Mátyás Erdély

Produkcja: Laokoon Sunset Kft.

Polski dystrybutor: GUTEK Film Sp. z o.o.

Kraj i rok: Węgry, Francja, 2018

  

SEBERG

Wszyscy, którzy rozpoczęli kiedyś mniej lub bardziej płomienny romans z francuską Nową Falą, kojarzą Amerykankę Jean Seberg, która zagrała w Do utraty tchu Jean-Luca Godarda ikoniczną rolę Patricii. Lub znają aktorkę z nominowanej do Złotego Globu roli w Lilith Roberta Rossena. Relatywnie niewielu wie natomiast nieco więcej o jej tragicznym życiu poza światłami planu zdjęciowego. Seberg była bowiem również zaangażowaną społecznie aktywistką, która wspierała zmieniający amerykańską rzeczywistość ruch praw obywatelskich, związała się emocjonalnie i finansowo z działalnością kontrowersyjnych Czarnych Panter i ze względu na swoje przekonania trafiła na celownik FBI, które wykończyło ją psychicznie. Film opowiada o okresie, w którym kobieta miała dość bycia jedną z ulubienic Ameryki i chciała wziąć udział w walce o przyszłość kraju, przez co zaczęła narażać się rządowi federalnemu. Obserwując wydarzenia, do których doszło w kolejnych latach, widzowie przestaną postrzegać Seberg wyłącznie jako aktorkę.

Reżyseria: Benedict Andrews

Zdjęcia: Rachel Morrison

Produkcja: Automatik Entertainment, Bradley Pilz Productions, Ingenious Media, Nelly Films. Phreaker Films

Kraj i rok: USA, Wielka Brytania, 2019