14 filmów zostało zakwalifikowanych do Konkursu Głównego 45. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Postanowiłem upomnieć się o nieobecnych, bo w mojej ocenie pojawia się kilka wątpliwości dotyczących tegorocznej selekcji festiwalu w Gdyni.
Tegoroczny skład Konkursu Głównego jest bardzo dobry, ale corocznie powtarza się ten sam scenariusz, bo każda selekcja festiwalu w Gdyni budzi większy lub mniejszy sprzeciw twórców odrzuconych filmów. Dyrektor Artystyczny stojący za większością zakwalifikowanych filmów musi być przygotowany na środowiskowe niesnaski i zapewne będzie w stanie obronić swoje wybory. Jak oceniać brak tego czy innego filmu w Konkursie Głównym festiwalu w Gdyni? Odpowiedź wydawać może się bardzo prosta. Pominięte filmy mogły po prostu nie spełnić oczekiwań Dyrektora Artystycznego, Komisji Selekcyjnej i/lub Komitetu Organizacyjnego. Teorie spiskowe odkładam na bok…
Jednak to nie jeden człowiek stoi za selekcją festiwalu w Gdyni. O wyborze filmów do Konkursu Głównego decyduje grono kilkunastu osób. Nie znamy dokładnie ich nazwisk, ale wiemy jakie instytucje reprezentują. Odpowiedź znaleźć można w Regulaminie festiwalu. Dyrekcja Festiwalu jest dwuosobowa (Dyrektor Festiwalu i Dyrektor Artystyczny). Na Komitet Organizacyjny składają się zaś przedstawiciele ośmiu instytucji oraz inni „niesprecyzowani partnerzy Festiwalu” (przyjmowani na wniosek członka Komitetu Organizacyjnego, za zgodą większości Organizatorów). W sumie są to: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Polski Instytut Sztuki Filmowej, Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Samorząd Województwa Pomorskiego, Miasto Gdynia (zwani „Organizatorami”) oraz Telewizja Polska SA, Instytut Adama Mickiewicza, Narodowe Centrum Kultury (zwani „Współorganizatorami Festiwalu”). W sumie to 10 osób+ To oni decydują wspólnymi siłami o składzie Konkursu Głównego, to w wyniku ich rozmów i dyskusji buduje się kształt Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych*.
14 zamiast 16
Pierwsza rzecz, która w tegorocznej selekcji budzi zaskoczenie. Zgodnie z regulaminem w Konkursie Głównym 45. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni mogło się znaleźć do 16 produkcji. 12 z nich zaproponować miał Dyrektor Artystyczny i w pełni wywiązał się z tego zadania. Cztery kolejne wskazać miał Komitet Organizacyjny. Niejednokrotnie pojawiała się w środowisku opinia, że te cztery tytuły to taki „wentyl bezpieczeństwa”, możliwość dodania filmów „słusznych”, „pominiętych”, „ważnych inaczej”. Jednak w tym roku Komitet Organizacyjny do konkursu włączył tylko dwa filmy i rodzi się pytanie, dlaczego nie cztery?
Powód może być prozaiczny. Tegoroczny festiwal ma bardzo szczególną formułę, a jeśli dojdzie do skutku w formie fizycznej, to trwał będzie o jeden dzień krócej niż zazwyczaj (8-12 grudnia). Obok 14 filmów w Konkursie Głównym jest też sześć filmów w Konkursie Filmów Mikrobudżetowych oraz 27 tytułów w Konkursie Krótkometrażowym. Spora liczba, a centrum festiwalowe w Gdyni ma swoją wyporność. Do głosu dochodzą więc ograniczenia logistyczne, choć mówi się powszechnie, że to najważniejszy festiwal w Polsce, najważniejszy dla rodzimego kina i podobno „innych festiwali w naszym kraju nie potrzebujemy”. W dodatku w tym roku pandemia wymusza znaczące ograniczenia. Podsumowując: Dyrektor Artystyczny i jego spojrzenie na polskie kino + decyzje Komitetu Organizacyjnego + możliwości logistyczne + sytuacja z Covid-19 + Bóg wie co jeszcze = wynik selekcji festiwalu w Gdyni. I choć wynik tego działania jest oczywisty, to jednak brakuje w tegorocznej selekcji kilku filmów, o które postanowiłem się upomnieć.
Nieobecni wystąp!
„Maryjki” Darii Woszek i „Fisheye” Michała Szcześniaka to bardzo oryginalne, autorskie i doceniane już na festiwalach rodzime debiuty. A o debiutantów dbać trzeba szczególnie. Oba filmy zostały odrzucone w procesie selekcyjnym tegorocznej Gdyni ponieważ regulamin wykluczał ubieganie się o udział w Konkursie Głównym produkcji, które brały udział w selekcji w latach poprzednich. Może warto przypomnieć, że selekcja przed rokiem pozostawiała wiele do życzenia i dopiero po awanturze w środowisku włączono do Konkursu Głównego m.in. „Mowę ptaków” Xawerego Żuławskiego i późniejszego laureata nagrody za debiut, „Supernovą” Bartosza Kruhlika. Znany jest też z historii w Gdyni przypadek, w którym pewien film odrzucony w selekcji w jednym roku, przeszedł selekcję dwa lata później… O włączenie „Fisheye” do konkursu w edycji 2020 zabiegała m.in. Gildia Reżyserów Polskich, przytaczano argumenty przemawiające za tym filmem (m.in. nowy montaż, wydłużony proces produkcji). Nie przyniosło to skutku, choć w samym gronie organizatorów w Gdyni były podobno osoby, które starały się przeforsować te filmy do Konkursu. Wygląda na to, że demokratyczna większość widziała to inaczej.
Nieco bardziej zastanawiający jest brak w Konkursie Głównym debiutu Sylwestra Jakimowa „Jakoś to będzie”, którego produkcją zajął się Jerzy Kapuściński. To jeden z tych producentów, którzy „mają nosa” do debiutów. Krótko o Kapuścińskim: To pod jego okiem w ostatnich latach powstały m.in. „Cicha noc” (Złote Lwy w Gdyni) i „Supernova” (Nagroda za debiut!), a wcześniej i później wiele innych znakomitych filmów. Przed dwoma laty Gdynia nie przyjęła do Konkursu Głównego jego „53 wojen” w reżyserii Ewy Bukowskiej, przed rokiem nie zakwalifikowano „Eastern” Piotra Adamskiego i w mojej ocenie ten drugi przypadek był wielką stratą dla festiwalu. W zeszłym roku Kapuściński miał też w Konkursie debiut Małgorzaty Imielskiej „Wszystko dla mojej matki”, w tym roku ma „Salę samobójców. Hejtera” oraz w produkcji jeszcze „Wiarołoma” Piotra Złotorowicza.
Niestety nie znam filmu Sylwestra Jakimowa, trudno mi więc ocenić decyzję organizatorów. Za to znam prace Jerzego Kapuścińskiego i jakoś wewnętrznie ufam jego rozumieniu kina, doceniam odwagę tworzenia takich filmów, jak „Eastern”, który dla zeszłorocznej komisji selekcyjnej był zapewne niezrozumiały, bo jak inaczej tłumaczyć jego brak w Konkursie Głównym?
Znam za to „Maryjki” oraz „Fisheye” i są to moim zdaniem bardzo autorskie i nieprzeciętne wypowiedzi w polskim kinie. Biorąc pod uwagę zeszłoroczne zamieszanie z selekcją, powinno się nieco inaczej ocenić odrzucone wtedy filmy. Przynajmniej te przed kinowymi premierami, te będące jeszcze w produkcji, czekające na swoje „5 minut”. Komitet Organizacyjny jest praktycznie niezmieniony, przywrócono tylko funkcję Dyrektora Artystycznego. Zapowiadana reforma festiwalu potrwa zapewne nieco dłużej.
Byłoby sporą odwagą, gdyby w Konkursie w Gdyni znalazł się horror „W lesie dziś nie zaśnie nikt” Bartosza M. Kowalskiego, który o polskim kinie mówi coś ciekawego i oryginalnego, w przeciwieństwie do dość oczywistego „Zieji”.
Nie znam dokładnie listy filmów, które zostały zgłoszone do Gdyni, było ich podobno około 30. Jednak przeglądając plany produkcyjne wypatrzyłem kilka tytułów, które w Gdyni mogły się pojawić, ale na listach konkursowych ich nie ma. Oto moje typy filmów odrzuconych:
„Hura, wciąż żyjemy!” reżyseria Agnieszka Polska. Ten film będzie miał swoją premierę na Nowych Horyzontach. Producentką jest Anna Gawlita z Kijora Film, w obsadzie m.in. Piotr Polak i Bartosz Bielenia.
„Polot” reżyseria Michał Wnuk z udziałem Macieja Musiałowskiego, film który w najbliższy piątek wejść ma do polskich kin. Film wyprodukowany przez studio Kadr, Filipa Bajona i zmarłego niedawno Włodzimierza Niederhausa.
„Komar” Filipa Jana Rymszy, którego premiera odbyła się w tym roku na festiwalu w Wenecji i będzie pokazany na festiwalu Nowe Horyzonty.
„Zajęcia rekreacyjne” Pawła Wendorffa, autora znanego z filmu „Nie ten człowiek”.
„Proste rzeczy” Grzegorza Zaricznego, film przyjęty do Konkursu Międzynarodowego festiwalu Nowe Horyzonty.
„Czarny młyn” Mariusza Paleja, kolejnej w polskiej kinematografii propozycji kina familijnego. W konkursie są „Tarapaty 2”.
Są też filmy, które były już w polskich kinach, ale ich poziom był – delikatnie rzecz ujmując – nie najwyższych lotów lub były propozycjami ściśle komercyjnymi. Są podobno tacy, którzy widzieli w Gdyni „Psy 3” i „Zenka”…
I na koniec kilka tytułów, które będą wydarzeniami w polskim kinie w 2021 roku, a wydawało się, że mogą zaistnieć na tegorocznym festiwalu w Gdyni. Jak udało mi się ustalić „Broad Peak”, „Orzeł. Ostatnia misja” i „Najmro” nie były zgłaszane do tegorocznej edycji festiwalu w Gdyni a prace nad nimi wciąż trwają.
***
Aktualizacja 22.10
* Lista osób zasiadających w Komitecie Organizacyjnym jest dostępna publicznie. Z jedną uwagą, z ramienia TVP w gronie tym zasiadał Marcin Skabara, dyrektor Agencji Kreacji Filmu i Serialu TVP.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz