Złota Palma dla „It Was Just an Accident”

Sezon nagród 2025/2026 oficjalnie uznać można za otwarty. W Cannes rozdano nagrody, a Złotą Palmę odebrał Jafar Panahi za „It Was Just an Accident”. Drugą co do ważności nagrodę zdobył Joachim Trier za „Sentimental Value”. Dwoma nagrodami, za reżyserię i rolę męską, doceniono też film „The Secret Agent”. Podczas trwania festiwalu filmy te zbierały bardzo dobre opinie.

Jafar Panahi dokonał rzeczy niezwykłej. Jego filmy zdobyły główne nagrody na trzech najważniejszych festiwalach filmowych. W 2000 roku jego „Krąg” otrzymał Złotego Lwa w Wenecji, w 2015 roku „Taxi Teheran” wygrał festiwal w Berlinie zdobywając Złotego Niedźwiedzia, a w tym roku „It Was Just an Accident” przyniósł mu Złotą Palmę w Cannes. Wspaniałe osiągnięcie, które wcześniej udziałem było nielicznych twórców, w tym Roberta Altmana i Michelangelo Antonioniego.

„It Was Just an Accident” (To był tylko wypadek) to film bezpośrednio inspirowany czasem spędzonym przez Panahiego w więzieniu. Pełen absurdalnego humoru i gniewu film Panahiego opowiada historię pięciu bohaterów, którzy sądzą, że zidentyfikowali prokuratora, który torturował ich podczas aresztowania. Jednak ponieważ wszyscy siedzieli w więzieniu z zawiązanymi oczami, nikt nie może być całkowicie pewien, że porwany przez nich oprawca to ten sam człowiek.

Od czasu pierwszego aresztowania i skazania Panahiego za „propagandę przeciwko reżimowi” w 2010 r. reżyser kontynuował kręcenie filmów, nawet gdy wyraźnie mu tego zabroniono. W 2011 r. wysłał do Cannes pendrive ze swoim filmem „To nie jest film” i pozostał głośnym obrońcą innych reżyserów, których twórczość rząd usiłuje stłumić. Nagroda w Cannes ma więc też wymiar polityczny. Przed premierą Panahi powiedział o tle produkcji swojego najnowszego filmu. Jak się okazało nie ciąży już na nim zakaz kręcenia filmów i podróżowania, ale ciągle musi ukrywać swoją pracę w tajemnicy i pracuje nielegalnie z bardzo ograniczoną obsadą i ekipą. „It Was Just an Accident” powstał bez pozwolenia rządu Republiki Islamskiej, aktorki grające w filmie wystąpiły bez obowiązkowego hidżabu. Po 22 latach Jafar Panahi pojawił się osobiście w Cannes i odebrał Złotą Palmę.

Wzruszony Panahi, który większość swojej kariery filmowej spędził na celowniku autorytarnego rządu Islamskiej Republiki Iranu - co wiązało się z ponad dekadą licznych zatrzymań, wyroków więzienia, aresztów domowych oraz zakazów kręcenia filmów i podróżowania – mówił wyraźnie poruszony w swojej przemowie: „To jest moment, by poprosić wszystkich Irańczyków na całym świecie: odłóżmy wszystkie różnice na bok, najważniejszy jest nasz kraj i jego wolność. Dojdźmy do tego momentu razem, żeby nikt nie mówił nam, jakie mamy nosić ubrania, co mamy mówić. A kino to jest społeczeństwo. Nikt nie ma prawa mówić nam, czego nie wolno robić”.

W Iranie ciągle panuje reżim, a wielu artystów nie może wykonywać swojej pracy. Film powstał we współpracy z francuską firmą, która wyprodukowała też „Anatomię upadku” Justine Triet. Amerykańskim dystrybutorem „It Was Just an Accident” będzie firma Neon, która szósty rok z rzędu nabyła prawa do filmu ze Złotą Palmą. Według informacji w sieci, polskim dystrybutorem filmu będzie firma Aurora Films.

Jafar Panahi ma piękną filmową historię, a jego dzieła prezentowane były na najważniejszych festiwalach filmowych świata. Do tych najsłynniejszych należą: „Biały balonik”, „Lustro”, „Zasłona”, „Karmazynowe złoto”, „Na spalonym”, „To nie jest film”, „Trzy twarze”, „Rok nieustającej burzy” i „Niedźwiedzie nie istnieją”.

Drugą, co do ważności nagrodę konkursu głównego w Cannes otrzymał Joachim Trier za „Sentimental Value”. Wielu obserwatorów widziało w tym filmie faworyta, a Grand Prix niejako to potwierdza. „Sentimental Value” opowiada historię Nory (Renate Reinsve) i Agnes (Inga Ibsdotter Lilleaas), w których życiu po latach nieobecności niespodziewanie pojawia się ojciec, Gustav (Stellan Skarsgård), ceniony reżyser filmowy planujący z nowym filmem wrócić do świata kina.

Nagrodę za reżyserię i dla najlepszego aktora zdobyli twórcy pracujący przy „The Secret Agent”, czyli Kleber Mendonça Filho i Wagner Moura, który wciela się w postać ojca ukrywającego swoją tożsamość podczas brazylijskiej dyktatury wojskowej. Za najlepszą kreację wśród aktorek uznano występ Nadii Melliti w filmie „Little Sister”. Wysoko oceniono i nagrodzono też filmy „Sirat” Oliviera Laxe, „Sound of Falling” Maschy Schilinskiej (oba zdobyły Nagrody Jury), „Resurrection” Bi Gana (Nagroda Specjalna) oraz Jean-Pierre’a i Luca Dardenne za scenariusz „Young Mothers”.

Alice Rohrwacher wręczyła nagrodę Camera d'Or za pierwszy pełnometrażowy film reżyserowi filmu „The President's Cake” Hasanowi Hadiemu. Ten ostatni odebrał w Cannes pierwszą nagrodę, jaką kiedykolwiek przyznano irackiemu filmowi.

Kilka faworyzowanych filmów nie znalazło się w gronie nagrodzonych. Choć dobrze ocenione, nie zdobyły nagród m.in. nowe filmy Wesa Andersona i Richarda Linklatera. W konkursie zaprezentowali się także m.in. Ari Aster, Sergiej Łoźnica, Dominik Moll, Carla Simón, Tarik Saleh, Kelly Reichardt, ale i dla nich zabrakło nagród. Lista ocen poszczególnych filmów, według krytyków zgromadzonych wokół Screendaily znajduje się TUTAJ.

 

Laureaci nagród:

KONKURS GŁÓWNY

Złota Palma: „It Was Just an Accident”, Jafar Panahi

Grand Prix: „Sentimental Value”, Joachim Trier

Reżyseria: Kleber Mendonça Filho, „The Secret Agent”

Aktor: Wagner Moura, „The Secret Agent”

Aktorka: Nadia Melliti, „Little Sister”

Nagroda Jury: „Sirat”, Olivier Laxe i „Sound of Falling”, Mascha Schilinski

Nagroda Specjalna (Prix Spécial): „Resurrection”, Bi Gan

Scenariusz: Jean-Pierre i Luc Dardenne, „Young Mothers”

 

INNE NAGRODY

Camera d’Or: „The President’s Cake”, Hasan Hadi

Camera d’Or Specjalne wyróżnienie: „My Fther’s Shadow”, Akinola Davies Jr.

Złota Palma dla filmu krótkometrażowego: „I’m Glad You’re Dead Now”, Tawfeek Barhom

Specjalne wyróżnienie dla filmu krótkometrażowego: „Ali”, Adnan Al Rajeev

Golden Eye Nagroda dla filmu dokumentalnego: „Imago”, Déni Oumar Pitsaev

Golden Eye Specjalna nagroda Jury: „The Six Billion Dollar Man”, Eugene Jarecki

Queer Palm: „Little Sister”, Hafsia Heerzi

Palme Dog: Panda, „The Love That Remains”

 

FIPRESCI Award (Konkurs): „The Secret Agent”, Kleber Mendonça Filho

FIPRESCI Award (Un Certain Regard): „Urchin”, Harris Dickinson

FIPRESCI Award (Parallel Sections): „Dandelion’s Odyssey”, Momoko Seto

 

UN CERTAIN REGARD

Un Certain Regard Award: „The Mysterious Gaze of the Flamingo”, Diego Céspedes

Jury Prize: „A Poet”, Simón Mesa Soto

Best Director Prize: Tarzan i Arab Nasser, „Once Upon a Time in Gaza”

Nagrody aktorskie: Cléo Diara, „I Only Rest in the Storm”; Frank Dillane, „Urchin”

Najlepszy Scenariusz: Harry Lighton, „Pillion”

Specjalne wyróżnienie: „Norah”, Tawfik Alzaidi

 

DIRECTORS’ FORTNIGHT

Europa Cinemas Label: „Wild Foxes”, Valéry Carnoy

Society of Dramatic Authors and Composers Prize: „Wild Foxes”, Valéry Carnoy

Nagroda publiczności: „The President’s Cake”, Hasan Hadi

 

CRITICS’ WEEK

Grand Prize: „A Useful Ghost”, Ratchapoom Boonbunchachoke

French Touch Prize: „Imago”, Déni Oumar Pitsaev

GAN Foundation Award for Distribution: Le Pacte, „Left-Handed Girl”

Louis Roederer Foundation Rising Star Award: Théodore Pellerin, „Nino”

Leitz Cine Discovery Prize (short film): „L’mina”, Randa Maroufi

Society of Dramatic Authors and Composers Prize: Guillermo Galoe and Victor Alonso-Berbel, „Sleepless City”

Canal+ Short Film Award: „Erogenesis”, Xandra Popescu

 

IMMERSIVE COMPETITION

„From Dust”, Michel van der Aa