Gildia Reżyserów o zmianach na festiwalu w Gdyni

Podczas 44. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych doszło do spotkania zorganizowanego przez Gildię Reżyserów Polskich, którzy przedstawili swoją propozycję zmian dotyczących tego wydarzenia. Wśród postulatów Gildii jest m.in. przywrócenie funkcji dyrektora artystycznego, powrót konkursu Inne Spojrzenie, niezależność komitetu selekcyjnego. Gildia zapowiedziała, że gotowa jest na stworzenie konkurencyjnego festiwalu, jeśli ten w Gdyni nie przejdzie gruntownej reformy.

Tegoroczna selekcja do Konkursu Głównego festiwalu w Gdyni wywołała wielkie poruszenie. Propozycje Komitetu Selekcyjnego pracującego pod kierunkiem Kingi Dębskiej zostały zmarginalizowane, potrzebna była interwencja środowiska i dzięki temu do konkursu dołączono wcześniej odrzucone przez Komitet Organizacyjny cztery filmy (a ostatecznie trzy, bo jeden z producentów zrezygnował z udziału w wydarzeniu), wskazane przez ciało doradcze. Próba wpłynięcia na kształt Konkursu Głównego wywołała ogromne poruszenie w środowisku.

W dzisiejszym spotkaniu na festiwalu wzięli udział m.in.: Agnieszka Holland, Wojciech Smarzowski, Paweł Pawlikowski, Andrzej Jakimowski (szef Gildii), Jacek Borcuch, Borys Lankosz, Małgorzata Szumowska, Kinga Dębska, Joanna Kos-Krauze, Janusz Zaorski, Paweł Maślona, Piotr Domalewski, Jagoda Szelc i wielu innych cenionych twórców.

Podczas spotkanie nie brakowało momentów pełnych emocji. Wojciech Marczewski zapowiedział, że nie będzie uczestniczył w przyszłości w Radzie festiwalu. Doszło do mocnej wymiany zdań między przedstawicielami Gildii, a Jackiem Bromskim z SFP. Wskazywano na błędy popełniane przez lata i oceniono pozytywnie działalność dyrektora artystycznego Michała Chacińskiego, pod którego kierunkiem konkurs w Gdyni miał niezależny i autorski charakter.

Festiwal w Gdyni potrzebuje zmian, to jest pewne, ale jeśli nie uda się do tego doprowadzić to Andrzej Jakimowski w imieniu Gildii powiedział, że jest rozważna możliwość stworzenia innego festiwalu polskiego kina, który zadba o jego jakości. Reżyserzy gotowi są zbojkotować gdyńskie wydarzenie, w kształcie, jaki jest obecnie.

Gildia Reżyserów Polskich pisze na swojej stronie: „Nie może być tak, że wszystkie merytoryczne decyzje, włączając w to zwłaszcza wybór filmów do Konkursu Głównego, podejmuje Komitet Organizacyjny, reprezentujący  fundatorów festiwalu. Takie rozwiązanie nieuchronnie prowadzi do konfliktu interesów, w którym instytucje finansujące nie tylko sam festiwal, ale i poszczególne filmy zgłoszone do Konkursu Głównego, decydują o selekcji filmów do tego konkursu, a także odpowiadają za wybór jury. Traci na tym wiarygodność festiwalu, a co za tym idzie – jego prestiż, który z roku na rok jest coraz mniejszy”.

Festiwal potrzebuje zmian i jak napisała Gildia „głębokiej reformy”: „Niezbędne są zmiany w regulaminie festiwalu, które zapewnią środowisku filmowemu realny wpływ na kształt festiwalu oraz zagwarantują transparentność i uczciwość procesu selekcyjnego. Nie uda się to bez zapewnienia całkowitej niezależności Zespołowi Selekcyjnemu, składającego się z uznanych twórców, jak i bez przywrócenia funkcji Dyrektora Artystycznego, którym powinien zostać prawdziwy człowiek kina z niekwestionowanym dorobkiem i uznaniem w środowisku filmowym”.

Reforma festiwalu w Gdyni sprowadza się do następujących postulatów:

Po pierwsze, festiwal musi mieć dyrektora artystycznego.

Dyrektor artystyczny powinien odpowiadać za artystyczny kształt festiwalu. Taki dyrektor może być wybierany tylko przez naprawdę kompetentne grono. Proponujemy by był to zespół pięciu laureatów Złotych Lwów.

Po drugie, Zespół selekcyjny powinien być całkowicie niezależny od Komitetu Organizacyjnego.

Zespół selekcyjny wybierający filmy do Konkursu Głównego powinien być całkowicie niezależny od Komitetu Organizacyjnego. Organizatorzy Festiwalu, którzy go finansują, nie powinni ingerować w wybór filmów. W uzasadnionych przypadkach, Komitet Organizacyjny  powinien mieć prawo uzupełnienia listy filmów konkursowych, ale bez wchodzenia w spór z Zespołem Selekcyjnym, jak to miało miejsce w tym roku. To powinna być osobna i jawna decyzja, za którą odpowiedzialny byłby komitet. Tegoroczny spór był żenujący i niepotrzebnie zrujnował zaufanie do Komitetu. Dobrze, że udało się go zażegnać.

Po trzecie,  Festiwal potrzebuje forum wymiany opinii.

Festiwal powinien zadbać o atmosferę fermentu, dyskusji twórczych, rozwijających sztukę filmową. Powinien być miejscem wymiany myśli i zapewnienie takiego forum powinno być jednym z ważnych zadań dyrektora artystycznego.

Gildia przygotowała więc propozycję nowego regulaminu festiwalu w Gdyni. Oto jego najważniejsze, moim zdaniem, elementy:

§ 2.

1. Komitet Organizacyjny nadzoruje prace nad przebiegiem organizacyjnych przygotowań do Festiwalu.

2. W skład Komitetu Organizacyjnego Festiwalu wchodzą:

a) Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego,

b) Polski Instytut Sztuki Filmowej,

c) Stowarzyszenie Filmowców Polskich,

d) Samorząd Województwa Pomorskiego,

e) Miasto Gdynia,

zwani dalej „Organizatorami”,

oraz Współorganizatorzy, Przewodniczący Rady Programowej, Dyrektor Festiwalu.

3. Współorganizatorami Festiwalu są:

a) Telewizja Polska SA,

b) Instytut Adama Mickiewicza,

c) Narodowe Centrum Kultury,

d) inni partnerzy Festiwalu, przyjmowani na wniosek członka Komitetu Organizacyjnego,

za zgodą większości Organizatorów.

5. Pracami Komitetu Organizacyjnego kieruje Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Festiwalu, którego wyznacza na trzyletnią kadencję Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego spośród członków Komitetu Organizacyjnego.

6. Do kompetencji Komitetu Organizacyjnego należy w szczególności:

a) zatwierdzanie programu, budżetu i patronatów medialnych Festiwalu,

b) prawo do uzupełnienia Konkursu Głównego o 3 filmy, których nie wybrał Zespół Selekcyjny.

c) organizowanie pozakonkursowych wydarzeń, w tym zwłaszcza uroczystych pokazów filmów o szczególnej randze medialnej.

§ 4.

Rada Programowa Festiwalu nadzoruje przebieg merytorycznych przygotowań do Festiwalu.

Rada Programowa Festiwalu składa się z uznanych twórców filmowych, reprezentujących różne profesje filmowe, różnorodną estetykę filmową i różne pokolenia oraz osoby zasłużone dla kinematografii polskiej.

Skład Rady jest poszerzany corocznie o laureatów Złotych i Srebrnych Lwów Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Ponadto, Przewodniczący Rady Programowej co roku proponuje maksymalnie 4 wybitnych przedstawicieli świata filmu do zasiadania w Radzie Programowej. Rada Programowa zatwierdza ich wybór drogą głosowania.

Do kompetencji Rady Programowej należy w szczególności:

a) proponowanie wydarzeń artystycznych do programu Festiwalu,

b) proponowanie kandydatów do nagrody za całokształt twórczości („Platynowe Lwy”),

c) pomoc w promocji Festiwalu oraz w kształtowaniu zewnętrznego wizerunku Festiwalu,

d) zwracanie się z wnioskami i propozycjami dotyczącymi organizacji Festiwalu do Komitetu Organizacyjnego,

e) prawo do uczestnictwa jej członków w Zespole Selekcyjnym.

Zespół Selekcyjny składa się z co najmniej 5 osób wyłonionych w pierwszej połowie każdego roku kalendarzowego spośród członków Rady Programowej Festiwalu. Wyboru Zespołu Selekcyjnego dokonuje Dyrektor Artystyczny Festiwalu.

Członkowie Zespołu Selekcyjnego nie mogą być w jakikolwiek sposób zaangażowani w produkcję filmów zgłoszonych do Konkursu Głównego Festiwalu. Nie mogą być także związani rodzinnie lub podlegać służbowo osobom zaangażowanym w proces produkcji filmów zgłoszonych do Konkursu Głównego na kluczowych stanowiskach twórczych i produkcyjnych.

§ 5

1. Producentem Festiwalu jest Pomorska Fundacja Filmowa w Gdyni.

3. W skład Dyrekcji Festiwalu wchodzą:

– Dyrektor Festiwalu,

– Dyrektor Artystyczny Festiwalu.

4. Dyrekcja Festiwalu powoływana i odwoływana jest przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

5. Kadencja Dyrektora Festiwalu wynosi 3 lata.

§ 6.

1. Na program Festiwalu składają się:

a) Konkurs Główny, w ramach którego przyznawane są nagrody za film oraz nagrody indywidualne twórców i współtwórców filmu

b) Konkurs etiud fabularnych i fabularnych filmów dyplomowych studentów szkół filmowych, zwany dalej Konkursem Młodego Kina;

c) Konkurs Inne Spojrzenie, pozostający całkowicie w gestii Dyrektora Artystycznego. Oznacza to, że Dyrektor Artystyczny decyduje o selekcji filmów do tego konkursu i o liczbie filmów w konkursie.

d) Panorama Filmu Polskiego, pozostająca całkowicie w gestii Komitetu Organizacyjnego, który dokonuje selekcji z filmów, które nie dostały się do Konkursu Głównego, ani do Konkursu Inne Spojrzenie.

e) oraz inne imprezy i sekcje konkursowe zaproponowane przez Dyrektora Artystycznego.

f) Komitet Organizacyjny ma prawo zorganizować dodatkowe uroczyste pokazy filmów, które nie znalazły się w oficjalnej selekcji Festiwalu.

§ 7.

2. W Konkursie Głównym bierze udział nie więcej niż 16 filmów.

3. Filmy do Konkursu Głównego wybiera Zespół Selekcyjny. Zespół Selekcyjny przedstawia listę maksymalnie 12 tytułów, które zdaniem Zespołu Selekcyjnego powinny znaleźć się w Konkursie Głównym Festiwalu. Decyzja Zespołu Selekcyjnego w zakresie wspomnianej listy jest ostateczna i niepodważalna. Filmy te na mocy Regulaminu wchodzą do Konkursu Głównego Festiwalu.

4. Komitet organizacyjny ma prawo dołączyć (drogą głosowania) 3 filmy, które nie pojawiły się na liście Zespołu Selekcyjnego. Jest to tzw. Pula Komitetu.

7. Dyrektor Artystyczny ma prawo dołączyć do Konkursu Głównego jeden film, który nie znalazł się ani na liście Zespołu Selekcyjnego ani w Puli Komitetu.

8. Dyrektor Artystyczny sam wskazuje filmy, które znajdą się w Konkursie Inne Spojrzenie. Kryterium wyboru do tej sekcji powinien być odważny eksperyment artystyczny, oraz podejmowanie tematów nieobecnych w głównym nurcie kinematografii. Nagroda ta powinna promować nowe artystyczno-filmowe formy wyrazu, poprzez które kino polskie może ulec znaczącej estetycznej odnowie.

Pełny zapis regulaminu TUTAJ.