Berlinale 2020. Zakazany reżyser wygrywa

Złotego Niedźwiedzia 70. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Berlinie otrzymał irański twórca Mohammad Rasoulof za film „There Is No Evil” („Sheytan vojud nadarad”). Ten film powstał w tajemnicy przed irańskimi władzami. Tegoroczny konkurs główny został przez wielu obserwatorów uznany za przeciętny, ale werdykt jury pod przewodnictwem Jeremy’ego Ironsa odebrany został pozytywnie, bo doceniono filmy ważne społecznie i politycznie.

Mohammad Rasoulof, którego w Polsce można kojarzyć jako autora filmów „Rękopisy nie płoną” i „Uczciwy człowiek”, nie mógł wziąć udział w festiwalu i samej ceremonii wręczenia nagród ponieważ irański rząd zakazał mu podróżowanie, a twórcy temu grozi więzienie za jego polityczne poglądy prezentowane w filmach. Czekam na sms wzywający mnie do stawienia się w więzieniu – mówił w zeszłym roku w rozmowie z „Variety”. W swoim kraju twórca ten został skazany na rok pozbawienia wolności oraz dwuletni zakaz opuszczania kraju z powodu filmu „Uczciwy człowiek”.

Chciałbym, by mógł tu dziś być, ale nie wolno mu opuszczać kraju. Życzylibyśmy sobie, by nikt nigdy nie był więziony z powodów politycznych - mówił producent Farzad Pak, odbierając statuetkę w imieniu reżysera. Publiczność gali słowa te przyjęła owacją na stojąco. Mohammad Rasoulof w Iranie ma dożywotni zakaz kręcenia filmów, ale nie powstrzymało go to przed stworzeniem dzieła wymierzonego przeciwko karze śmierci w swoim kraju. W czterech opowieściach, na które składa się „There Is No Evil” (Sheytan vojud nadarad), reżyser pokazuje, że pomimo wpływu, jaki autorytatywny reżim wywiera na ludzi, można mu się przeciwstawić. IndieWire w swojej recenzji ocenia film, jako genialny i pisze o nim, że łączący energię „Pulp Fiction” z kinem irańskiego kolegi Jafara Panahiego, ale dopełniony jest własną narracją Rasoulofa. „There Is No Evil” zaczyna się w ponurym klimacie, potem zmienia się w porywający thriller, chwilę potem w romans i w końcu kończy się dramatem rodzinnym, łączącym wszystkie poszczególne elementy w przejmującym finale. W Iranie w zeszłym roku stracono 225 osób, a Mohammad Rasoulof skupia się na tym, jaki wpływ ma kara śmierci na psychikę osób, które na różnym jego etapie są świadkami lub angażują się w ten proceder. Autor zdjęć Ashkan Ashkani buduje historię wokół delikatnych zbliżeń i skomplikowanych długich ujęć, ale krajobraz miast i wsi również odgrywają pewną rolę, rysując większy obraz w filmie – piszą IndieWire. Film ma już polskiego dystrybutora, na nasze ekrany wprowadzi go firma Aurora Films. Na razie nie jest znana data premiery filmu.

Srebrnym Niedźwiedziem - Grand Prix Jury doceniono "Never Rarely Sometimes Always" Elizy Hittman. To historia, która na przykładzie zamkniętej w sobie nastolatki podróżującej do Nowego Jorku, by usunąć ciążę, porusza kwestie dążenia kobiet do samostanowienia o ciele. "Chciałabym z tego miejsca podziękować amerykańskim pracownikom socjalnym za ich niesamowitą służbę na rzecz państwa, ochronę życia i praw człowieka" - podkreśliła Hittman podczas gali.

Za najlepszą reżyserię Srebrnym Niedźwiedziem uhonorowano Honga Sang-soo za obraz "The Woman Who Ran". Srebrny Niedźwiedź za najlepszy scenariusz powędrował do braci Fabio i Damiano D’Innocenzo za "Bad Tales". Nagrodę dla najlepszego aktora odebrał Elio Germano za kreację włoskiego malarza Antonio Ligabue w "Hidden Away" Giorgio Dirittiego. Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszej aktorki odebrała natomiast Paula Beer, która zagrała tytułową rolę w "Undine" Christiana Petzolda. Za najlepszy dokument uznano "Irradiated" Rithy'ego Panha, a za wybitne osiągnięcia artystyczne uhonorowano operatora Juergena Juergesa, który odpowiada za zdjęcia do filmu "DAU. Natasha".

W tym roku na Berlinale pojawił się nowy konkurs - Encounters, którego celem jest wspieranie nowych głosów w kinie i zapewnienie większej przestrzeni dla różnorodnych form narracyjnych i dokumentalnych w oficjalnej selekcji. Najlepszym filmem w tej kategorii został "The Works and Days" C.W. Wintera i Andersa Edstroma. Za reżyserię nagrodzono Cristiego Puiu za "Malmkrog", zaś Nagroda Specjalna Jury powędrowała do "The Trouble With Being Born" Sandry Wollner. W konkursie tym startował też animowany film Mariusza Wilczyńskiego "Zabij to i wyjedź z tego miasta", czyli "autobiograficzna impresja, reminiscencja obrazów z dzieciństwa, w której odżywa wspomnienie nieżyjących rodziców i rodzinnego miasta Łodzi".

Wśród innych polskich akcentów na Berlinale 2020 były m.in.: premiera nowego filmu Agnieszki Holland „Szarlatan”, nagroda Shooting Star dla Bartosza Bieleni, premiera serialu „The Eddy” z Joanną Kulig, pokaz odrestaurowanej wersji „Ostatniego etapu”.

Pełna lista nagrodzonych:

Złoty Niedźwiedź: „There Is No Evil” (Sheytan vojud nadarad), Mohammad Rasoulof

Srebrny Niedźwiedź: "Effacer l'historique", Benoît Delépine i Gustave Kervern

Srebrny Niedźwiedź Nagroda Jury: „Never Rarely Sometimes Always”, Eliza Hittman

Srebrny Niedźwiedź za Reżyserię: Hong Sang-soo, „The Woman Who Ran” (Do-mang-chan yeo-ja)

Srebrny Niedźwiedź dla Najlepszej Aktorki: Paula Beer, „Undine”

Srebrny Niedźwiedź dla Najlepszego Aktora: Elio Germano, „Hidden Away” (Volevo nascondermi)

Srebrny Niedźwiedź za Najlepszy Scenariusz: „Favolacce”, Fabio D’Innocenzo i Damiano D’Innocenzo

Srebrny Niedźwiedź za Osiągnięcia Artystyczne: Jürgen Jürges za zdjęcia „DAU. Natasha” reż. Ilya Khrzhanovskiy, Jekaterina Oertel

Srebrny Niedźwiedź Nagroda Specjalna: „Delete History”, Benoît Delépine i Gustave Kervern

Najlepszy Film w Konkursie Encounters: „The Works and Days (of Tayoko Shiojiri in the Shiotani Basin)”, C.W. Winter i Anders Edström

Specjalna Nagroda Jury w Konkursie Encounters: „The Trouble With Being Born”, Sandra Wollner

Najlepszy Reżyser w Konkursie Encounters: Cristi Puiu, „Malmkrog”

Specjalne Wyróżnienie Jury w Konkursie Encounters: „Isabella”, Matías Piñeiro

Nagroda Berlinale dla Dokumentu: „Irradiés”, Rithy Panh

Specjalne Wyróżnienie Jury dla Dokumentu: „Notes From the Underworld”, Tizza Covi i Rainer Frimmel

Specjalne Wyróżnienie za debiut: „Nackte Tiere”, Melanie Waelde

GWFF Najlepszy Pierwszy Film: „Los conductos”, Camilo Restrepo

Złoty Niedźwiedź dla filmu krótkometrażowego: „T”, Keisha Rae Witherspoon

Audi Short Film Award: „Genius Loci”, Adrien Mérigeau

Srebrny Niedźwiedź dla filmu krótkometrażowego: „Filipiñana”, Rafael Manuel

Grand Prix od Międzynarodowego Jury w sekcji Generation Kplus: „Los Lobos”, Samuel Kishi Leopo

Specjalne Wyróżnienie od Międzynarodowego Jury w sekcji Generation Kplus: „The Kites”, Seyed Payam Hosseini

Specjalne Wyróżnienie od Międzynarodowego Jury w sekcji Generation Kplus dla filmu krótkometrażowego: „El nombre del hijo”, Martina Matzkin

Specjalne Wyróżnienie od Międzynarodowego Jury w sekcji Generation Kplus: Mignonnes”, Maïmouna Doucouré; Mamá, mamá, mamá”, Sol Berruezo Pichon-Rivière

Nagroda Publiczności w sekcji Panorama dla filmu dokumentalnego: „Welcome to Chechnya”

Nagroda Publiczności w sekcji Panorama dla filmu fabularnego: „Otac”, Srdan Golubović

Compass-Perspektive-Award: „Walchensee Forever”, Janna Ji Wonders

[źródła: IndieWire, Interia, Onet]