2026 będzie rokiem Andrzeja Wajdy

Senat Rzeczypospolitej Polskiej jednomyślnie podjął uchwałę w sprawie ustanowienia roku 2026 Rokiem Andrzeja Wajdy. W ten sposób obchodzona będzie 100. rocznica urodzin i 10. rocznica śmierci jednego z najwybitniejszych twórców polskiego i światowego kina.

Senat ustanowił rok 2026 Rokiem Andrzeja Wajdy w uznaniu twórczości i dokonań jednego z najwybitniejszych polskich reżyserów, współtwórcy polskiej szkoły filmowej oraz kina moralnego niepokoju, które zdefiniowały polską pamięć historyczną i współczesną tożsamość kulturową, artysty zajmującego się też reżyserią teatralną, szczególnie związanego z krakowskim Teatrem Starym i warszawskim Teatrem Powszechnym. Jak podkreślono, dzieła autora „Popiołu i diamentu” skalą artystycznych dokonań i jakością obywatelskiej postawy plasują go wśród najwybitniejszych twórców kultury polskiej XX i początków XXI w. Swą twórczością zbudował pomost pomiędzy „polskim czasem przeszłym” a teraźniejszością i przyszłością. Zarówno osobiście, jak i przez swoje dzieła, Andrzej Wajda stał się ambasadorem Polski i polskiej kultury w świecie. Jego filmy weszły do kanonu arcydzieł światowego kina i stanowią bezcenny polski depozyt w archiwach dziesiątej muzy. Jako mistrz i mentor uformował całe generacje ludzi, którzy z jego praktyki artystycznej i postawy wobec świata czerpali wzorce i twórcze inspiracje. Przypomniano też inne dokonania Andrzeja Wajdy, jak na przykład powstanie Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”. Podkreślono również, że jako senator I kadencji w działaniach społecznych, politycznych i obywatelskich przekuwał w praktykę to, co postulował swoją sztuką – odpowiedzialność za Polskę, za miejsce i czas, w których żył.

W gronie instytucji współinicjujących uchwałę znalazły się Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy, Narodowe Centrum Kultury, Narodowe Centrum Kultury Filmowej, Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, Wajda School & Studio. W imieniu inicjatorów oraz Krystyny Zachwatowicz-Wajdowej głos zabrała i odebrała uchwałę dyrektorka Mangghi, Katarzyna Nowak.

2026 rok będzie pełny wydarzeń upamiętniających Andrzeja Wajdę, a zapowiadane są:

- ogólnopolski przegląd filmów Andrzeja Wajdy pod patronatem Marszałka Senatu,

- wystawa poświęcona jego twórczości w gmachu Senatu,

- konferencja naukowa o wpływie jego filmów na społeczeństwo, politykę i kulturę.

Już w tym roku obchodzona jest 25. rocznica przyznania Wajdzie Oscara. Z tej okazji w Nowym Jorku organizowany jest Festiwal Filmów Polskich (New York Polish Film Festival), z galą otwarcia 28 maja w Directors Guild Theater. Gościem specjalnym wieczoru będzie Martin Scorsese, który wygłosi wprowadzenie do filmu „Popiół i diament” w reżyserii Andrzeja Wajdy. [źródła: UM Warszawa, Senat, Szkoła Wajdy]