45. FPFF. Kto w konkursie na Dyrektora Artystycznego?

Do 16 kwietnia trwało przyjmowanie zgłoszeń w konkursie na Dyrektora Artystycznego Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Kto zabiega o to zaszczytne, ale bardzo trudne, stanowisko?

Zmiany są niezbędne

Zeszłoroczna seria skandali i zamieszanie związane z festiwalem w Gdyni, wywołało ogromne poruszenie w polskim środowisku filmowym oraz wśród sympatyków polskiego kina. W wielkim skrócie. Komitet Organizacyjny nie zakwalifikował do Konkursu Głównego czterech znaczących filmów, wcześniej rekomendowane przez Komitet Selekcyjny. W sprawie tej interweniowało środowisko, dziennikarze i opinia publiczna, przywrócono więc rzeczone filmy do Konkursu Głównego. W trakcie samego wydarzenia sytuacja się zaogniła. Na oczach wszystkich rozgorzał spór pomiędzy producentami filmu „Solid Gold”, którzy najpierw film wycofali z konkursu, a potem go przywrócili… Do końca nie było pewne, czy w konkursie pozostanie „Pan T.”. Jeszcze w trakcie festiwalu odbyło się kilka otwartych i zapewne wiele zamkniętych spotkań dotyczących kształtu i przyszłości tego wydarzenia.  Wraz z końcem 44. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych nie było wątpliwości, że jest źle i wydarzenie tej rangi potrzebuje głębokiej reformy.

Organizatorzy zapowiedzieli więc zorganizowanie spotkań środowiskowych mających na celu odbudowanie zaufania do najważniejszego festiwalu prezentującego rodzime osiągnięcia filmowe. Tak się też stało. „W wyniku szerokich konsultacji ze środowiskiem polskich filmowców i w odpowiedzi na ich postulaty przywrócono stanowisko Dyrektora Artystycznego festiwalu”. 24 marca 2020 roku ogłoszono konkurs na stanowisko Dyrektora Artystycznego Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych.

Nadchodzi nowy Dyrektor Artystyczny… lub Dyrektorka

Zgodnie z nowym Regulaminem FPFF jednym z najważniejszych zadań Dyrektora Artystycznego jest selekcja filmów do Konkursu Głównego i Konkursu Filmów Krótkometrażowych. Osoba pełniąca tę funkcję w obu przypadkach będzie mogła wesprzeć się rekomendacją powołanych przez siebie zespołów selekcyjnych. Do Konkursu Głównego może się zakwalifikować maksymalnie szesnaście filmów. Dyrektor Artystyczny wskaże dwanaście z nich, a jego decyzja będzie ostateczna. Komitet Organizacyjny może dołączyć do puli konkursowej do czterech filmów.

Zgodnie z zapisem w regulaminie konkursu, kandydaci na Dyrektora Artystycznego powinni gwarantować profesjonalizm i obiektywność wyboru filmów konkursowych i zobowiązać się do działania dla dobra Festiwalu oraz mieć minimum pięcioletnie udokumentowane doświadczenie w pracy lub współpracy z szeroko rozumianą branżą filmową (niekaralność i wyższe wykształcenie to oczywistości). Zgodnie z regulaminem muszą też mieć: doświadczenie w organizacji projektów i festiwali kulturalnych oraz umiejętności i znajomość zagadnień programowania festiwali filmowych; doświadczenie w kontaktach z mediami, prowadzeniu oraz udziale w konferencjach prasowych; znajomość kinematografii ze szczególnym uwzględnieniem polskiej kinematografii fabularnej; wiedzę na temat aktualnej produkcji filmowej; znaczny dorobek zawodowy i osiągnięcia w branży filmowej; renomę w środowisku filmowym; znajomość podstawowych przepisów prawa dotyczących funkcjonowania sfery kultury.

Kandydaci 2020

Jak wielu jest takich specjalistów i kto zgłosił swoją osobę do konkursu na Dyrektora Artystycznego festiwalu? Oficjalnie tego nie wiadomo, ale nie są to też przesadnie tajne informacje. Środowisko filmowe w naszym kraju jest bardzo zainteresowane tym konkursem i stąd nazwiska kandydatów pojawiały się od kilku dni w rozmowach kuluarowych. Wszystko wskazuje na to, że wśród osób startujących na Dyrektora Artystycznego znaleźli się (kolejność alfabetyczna):

Tomasz Kolankiewicz

Filmoznawca i kurator filmowy.

Współpracował z Nowym Teatrem, Filmoteką Narodową - Instytutem Audiowizualnym, Kinem Iluzjon, Docs Against Gravity Festival, Solidarity of Arts, Festiwalem Filmowym w Gdyni i wieloma innymi wydarzeniami. W swojej pracy stara się prezentować szerokie spektrum kina: od klasycznego uznanego kina artystycznego po filmy gatunkowe i produkcje klasy B. Współpracował z TVP Kultura - pierwszym polskim kanałem tematycznym dotyczącym kultury.

Łukasz Maciejewski

Filmoznawca, krytyk filmowy i teatralny.

Członek Europejskiej Akademii Filmowej, Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Teatralnych ("AICT") oraz Federacji Krytyków Filmowych ("Fipresci"). Dyrektor programowy festiwalu "Kino na Granicy" w Cieszynie oraz festiwalu Grand Prix Komeda w Ostrowie Wielkopolskim. Wykładowca na Wydziale Aktorskim w Szkole Filmowej w Łodzi oraz na Wydziale Dziennikarskim Uniwersytetu SWPS w Warszawie. Juror, moderator i organizator kilkuset festiwali filmowych. W Centrum Sztuki Mościce w Tarnowie prowadzi kino "Millennium". Autor wielu książek, stały współpracownik kilkunastu czasopism, recenzent i felietonista Onetu. Laureat wielu nagród i wyróżnień dziennikarskich. Podczas ostatnich edycji festiwalu w Gdyni prowadził konferencje prasowe filmów konkursowych. [źródło: akademiapolskiegofilmu.pl]

Marzena Moskal

Organizator, programer i kierownik projektów filmowych.

Odpowiedzialna za sprawy związane z kinematografią w Instytucie Polskim w Paryżu, w którym pracuje od 2012 roku. Organizowała tam m.in. festiwal filmowy pod nazwą „KinoPolska”. W Instytucie zarządza projektami kulturalnymi, opracowuje i monitoruje ich budżety, zajmuje się promocją polskich filmów dystrybuowanych we Francji, jest odpowiedzialna za utrzymywanie relacji z międzynarodowymi festiwalami we Francji. Wcześniej pracowała przy programowaniu Tribeca Film Festival w Nowym Jorku, Quinzaine des Réalisateurs w Cannes, Warszawskiego Festiwalu Filmowego. Ukończyła Uniwersytet Warszawski (Wydział Stosowanych Nauki Społeczne) i SGH w Warszawie.

Anna Wróblewska

Menedżerka kultury filmowej, dziennikarka.

Absolwentka Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego (1996) oraz Podyplomowych Studiów Menedżerskich na SGH w Warszawie (1998). W latach 1995-2005 pracowała w Studiu Filmowym "Oko". W latach 1999-2003 rzecznik prasowy filmów, głównie Jacka Bromskiego. W latach 2002-2005, a następnie od 2007 r. pracowała w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich. W roku 2005, z ramienia SFP, prowadziła działania PR podczas kampanii na rzecz ustawy o kinematografii. Pierwszy rzecznik prasowy Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej (2005-06). Autorka książek i wydawnictw branżowych. Pomysłodawczyni i koordynator portalu www.bazafilmowa.pl. W latach 2007-2009 wicedyrektor programowy Koszalińskiego Festiwalu Debiutów Filmowych "Młodzi i Film". Założycielka i redaktor naczelna kwartalnika poświęconego branży filmowej "Magazyn Filmowy SFP" (2007-2011). W 2005 roku odznaczona nagrodą Ministra Kultury za działalność na rzecz kultury. Współautorka projektu serwisu Portalfilmowy.pl. W latach 2012-2017 roku dyrektor programowy festiwalu "Kameralne Lato" w Radomiu. Do 2018 roku rzecznik prasowy Festiwalu Filmowego w Gdyni. Wykłada w Szkole Filmowej w Łodzi. Rzecznik prasowy Studia Munka, przy Stowarzyszeniu Filmowców Polskich. [źródło: sfp.org.pl]

Janusz Wróblewski

Dziennikarz, publicysta, pisarz i krytyk filmowy.

Ukończył wydział Polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Studiował socjologię. Pracował jako redaktor m.in. w „Kinie”, „Życiu Warszawy”, „Machinie”. Współpracował z „Playboyem”, „Zwierciadłem”, „Dialogiem”, Polskim Radiem. W 1998-2000 był szefem Pegaza. Wcześniej prowadził programy telewizyjne m.in. Stopklatkę, (razem z Hanną Smoktunowicz). Jest współautorem scenariuszy m.in. do „Pożegnania jesieni” Mariusza Trelińskiego, książki „Magia Kina” i pracy zbiorowej „Polish Cinema Now” pod red. Mateusza Wernera. Członek jury FIPRESCI m.in. na festiwalach w Cannes, Wenecji, Toronto, Karlovych Warach, Lizbonie, Liublianie, Oberhausen. Odznaczony medalem Gloria Artis przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego. Dziennikarz na co dzień związany z „Polityką”. W 2011 roku Janusz Wróblewski wygrał konkurs na szefa artystycznego festiwalu w Gdyni, ale Komitet Organizacyjny rekomendował na to stanowisko Michała Chacińskiego. Swoją ocenę tego zajścia oraz pomysły na tamten festiwal Janusz Wróblewski przedstawił w tekście: „Janusz Wróblewski: Jak nie zostałem dyrektorem festiwalu” (https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/1513818,1,janusz-wroblewski-jak-nie-zostalem-dyrektorem-festiwalu.read)

Nie mam pewności, czy kandydatów nie jest więcej. Organizatorzy festiwalu poinformowali mnie, że podanie nazwisk kandydatów do publicznej wiadomości, zależy od samych zainteresowanych.

Konkursowe zmagania

Dyrektora Artystycznego FPFF wybierze Komisja Konkursowa pod przewodnictwem Joanny Kos-Krauze. W Komisji znalazło się siedmioro reżyserów i producentów filmowych, laureatów Złotych i Srebrnych Lwów: Renata Czarnkowska-Listoś, Joanna Kos-Krauze, Jan P. Matuszyński, Ewa Puszczyńska, Małgorzata Szumowska, Janusz Zaorski, Xawery Żuławski. To grupa osób powszechnie szanowanych w branży kinematograficznej. Pierwsze posiedzenie Komisji Konkursowej odbyć ma się w terminie do 14 dni po upływie terminu składania zgłoszeń przez Kandydatów, czyli do 30 kwietnia.

Na tym pierwszym spotkaniu omówione zostaną kandydatury i sprawdzone zostaną, pod względem formalnym, ich zgłoszeń. Podczas drugiego spotkania przeprowadzone zostaną rozmowy z Kandydatami. Komisja wyłania Kandydata na stanowisko Dyrektora Artystycznego w drodze uchwały podjętej w głosowaniu tajnym, a konkurs będzie rozstrzygnięty, jeżeli jeden z Kandydatów uzyska w głosowaniu bezwzględną większość głosów. W przypadku nierozstrzygnięcia konkursu bądź niepowołania Dyrektora Artystycznego jego kompetencje przejmie Komitet Organizacyjny.

To ostanie rozwiązanie jest oczywiście najmniej korzystne, bo prawdopodobnie nic nie zmieni w problemie festiwalu. Mało też jest prawdopodobne, aby Komisja nie wyłoniła nowego Dyrektora Artystycznego festiwalu w Gdyni. Jest on bezwzględnie potrzeby festiwalowi i środowisku filmowemu. Nazwisko to mamy poznać w połowie maja. Nowy Dyrektor Artystyczny wybrany zostanie na trzyletnią kadencję.

Jedno niestety jest na tym etapie niepokojące. Wiele wskazuje na to, że rozmowy z kandydatami będą prowadzone za „zamkniętymi drzwiami”, że nie poznamy ich planów dotyczących kształtu festiwalu i pomysłu na jego zreformowanie. Wiem doskonale, jak bardzo jest to niewygodne dla obu stron, ale festiwal w Gdyni potrzebuje pełnej transparentności, by mówić o prawdziwej jego reformie. W dodatku epidemia koronawirusa sprawy nie ułatwia…

Jaka przyszłość festiwalu?

Nietrudno się domyśleć, jak trudne zadanie stanie przed Dyrektorem Artystycznym, jak bardzo narażone jest to stanowisko na różnego rodzaju naciski i jaką trzeba mieć umiejętność, aby dobrze poruszać się w tej przestrzeni. Poprzednio w trzyletnich kadencjach funkcje Dyrektorów Artystycznych sprawowali Michał Chaciński i Michał Oleszczyk. Obaj to wybitni specjaliści, którzy mogliby wiele opowiedzieć o trudnościach, z jakimi się borykali. Obaj panowie mieli inne podejście, inaczej współpracowali z Komitetem Organizacyjnym festiwalu, ale z perspektywy czasu i w mojej ocenie obaj spisywali się w tych zadaniach bardzo dobrze. Środowisko filmowców jest jednak  podzielone, co do oceny ich pracy.

Dziś widzę Dyrektora Artystycznego jako niezależnego specjalistę, któremu na sercu leży przede wszystkim dobro polskiego kina. Czy będzie niezależny i na jak duże kompromisy pójść będzie musiał? Dyrektor Artystyczny festiwalu w Gdyni to zaszczytna, ale też niewdzięczna funkcja. Osoba ta zadecyduje przecież o losie wielu polskich filmów i ich twórców, a większość z nich na pewno do Konkursu Głównego się nie zakwalifikuje.

45. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych odbyć ma się w dniach 14-19 września 2020 roku w Gdyni. Organizatorzy na razie nie zmieniają jego terminu, ale nie wykluczają tego w przyszłości. [artykuł przygotowany dla film.wp.pl]