Ustawa o zachętach. Walka trwa

W sejmie trwają rozmowy o rządowym projekcie ustawy o finansowym wspieraniu produkcji audiowizualnej. Kilka dni temu o ustawie rozmawiała w Sejmie podkomisja, a nieco wcześniej Biuro Analiz Sejmowych pozytywnie wypowiedziało się o skutkach rządowego projektu. Sprawa przyjęcia ustawy o zachętach nie jest jeszcze przesądzona, pojawiło się sporo wątpliwości związanych z jej przyjęciem.

Dyrektor Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej zapowiadał na Festiwalu w Gdyni, że z dotacji dotyczących „ustawy o zachętach” będzie można korzystać od 1 listopada 2018. Na razie data ta wcale nie jest pewna. Ustawa znajduje się w sejmowej podkomisji, a tam pojawiło się sporo pytań i wątpliwości. Rozwiać je próbowała grupa reprezentująca polskie środowisko filmowe oraz przedstawiciele ministerstwa kultury.

Aktualny pełny zapis „ustawy o zachętach” znajduje się tutaj.

12 września Biuro Analiz Sejmowych wydało swoją pozytywną opinię na temat „skutków regulacji zawartych w projekcie ustawy o finansowym wsparciu produkcji audiowizualnej”. W podsumowaniu autor opracowania, dr Piotr Russel – specjalista ds. systemu gospodarczego napisał: „Rządowy projekt ustawy o finansowym wsparciu produkcji audiowizualnej (druk sejmowy nr 2794) zakłada wprowadzenie pomocy państwa, udzielanej za pośrednictwem Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, polegającej na refundacji części poniesionych w Polsce kosztów związanych z produkcją danego utworu. Projekt zasługuje na poparcie ze względu na oczekiwane pozytywne skutki społeczno-gospodarcze. Doświadczenia państw, które wdrożyły podobne systemy wsparcia pokazują również, iż można oczekiwać, iż zwiększone wydatki publiczne związane z dofinansowaniem produkcji audiowizualnej powinny zostać z nadwyżką zrekompensowane poprzez wzrost dochodów budżetu państwa”.

Autor opracowania zauważa, że:

„Zakres przedmiotowy projektowanej ustawy obejmuje przede wszystkim zagadnienia związane z rozwojem kultury i promocją polskiego dziedzictwa kulturowego w Polsce i na świecie poprzez finansowe wsparcie produkcji audiowizualnej. W porównaniu do obowiązującej ustawy o kinematografii , projektowane przepisy mają szerszy zakres przedmiotowy – obejmują bowiem możliwość finansowania nie tylko filmów fabularnych, których pierwszym polem eksploatacji jest kino, ale różnego rodzaju utworów audiowizualnych (w tym filmów fabularnych, dokumentalnych, animowanych oraz seriali), niezależnie od pierwszego pola eksploatacji”. 

Komentarz: W dyskusji w podkomisji bardzo mocno podkreślono, że nowa ustawa wesprzeć ma „produkcję audiowizualną”, w tym seriale. I tym ustawa ta odróżnia jej działanie od zadań PISF, które przeznacza swoje działanie dla wspierania „sztuki filmowej”.

„Ponadto projektowana ustawa poprzez zmiany w ustawie o kinematografii nakłada na podmioty prowadzące kina obowiązek przekazywania PISF dziennych danych o liczbie widzów, liczbie sprzedanych biletów i zaakceptowanych znakach legitymacyjnych oraz przychodach z tytułu sprzedaży biletów w odniesieniu do każdego filmu wyświetlanego w danym dniu, odrębnie dla każdego kina, a także miesięczne dane o przychodach z tytułu wyświetlania filmów i reklam w kinie. Ten przepis spowoduje istotny wzrost obowiązków sprawozdawczych dla tego typu podmiotów.  Z drugiej strony umożliwi on PISF bardziej efektywny pobór opłat od podmiotów prowadzących kina”.

Komentarz: Przy okazji wdrożony zostanie nowy system dotyczący badania rynku box office, który główną pracą obarcza właścicieli kin. Będą oni zobligowani do codziennego raportowania wyników kasowych wyświetlanych przez siebie filmów. Nie będzie więc badanie box office oparte o dane od dystrybutorów.

„Według szacunków projektodawców wprowadzenie systemu wsparcia finansowego powinno przyczynić się do ponad trzykrotnego zwiększenia wartości produkcji audiowizualnej w Polsce z obecnego poziomu szacowanego na 210 mln zł rocznie do ok. 650 mln zł. Jednocześnie projektowane rozwiązania powinny być również korzystne dla budżetu państwa. Wprawdzie ich wdrożenie będzie wiązało się ze zwiększonymi wydatkami budżetowymi związanymi z dofinansowaniem produkcji audiowizualnej, ale szacuje się, iż dochody budżetowe wygenerowane dzięki dodatkowej produkcji audiowizualnej począwszy od 2019 roku będę blisko dwukrotnie wyższe aniżeli wydatki z tym związane”.

Komentarz: Otrzymaliśmy konkretne wyliczenie dotyczące zwiększenia rocznej wartości produkcji audiowizualnej w Polsce. Ma on być trzykrotnie większy od obecnego.

„Oceniając skutki społeczne projektowanych rozwiązań należy zwrócić uwagę, iż powinny one przyczynić się m.in. do wykreowania nowych, wymagających wysokich kwalifikacji i jednocześnie dobrze opłacanych miejsc pracy. Tym samym mogą zmniejszyć ruchy migracyjne młodych, dobrze wykształconych Polaków, którzy obecnie często poszukują pracy w kreatywnych sektorach gospodarki poza granicami Polski”.

Komentarz: Ustawa o zachętach powiększy rynek pracy.

Niedługo potem ciekawa rozmowa na temat „ustawy o zachętach” odbyła się w podkomisji sejmowej. Przewodnicząca nie jest przekonana do tego (opiera się na opinii biura legislacyjnego), aby zadanie nadzorowania finansowego działania ustawy o zachętach pozostawał w kompetencjach PISF. Twórcy ustawy bronili tego pomysłu i chcą by pieniądze z zachęt rozdzielała instytucja najbardziej do tego kompetentna, a nie nowo tworzony organ na przykład w ministerstwie kultury.

W czasie tego spotkania przewodnicząca podkomisji raczyła złożyć krytykę względem działania Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, zauważając że „nie ma jednolitej opinii o tej instytucji”, a „dotacje otrzymują filmy opluwające państwo polskie, a na przykład Smoleńsk nie”. Pani przewodnicząca w swojej opinii raczyła też skrytykować system ekspercki. Tematu nie kontynuowano, skupiono się na ustawie.

Ustawy o zachętach bronili specjaliści związani ze środowiskiem filmowym i polską kulturą. Szczególną uwagę proszę zwrócić na wypowiedź prezesa Krajowej Izby Producentów Audiowizualnych Macieja Strzembosza (od około 16:15), który przybliżył członkom podkomisji wiele aspektów związanych z przyjęciem tej ustawy.

Ocena skutków regulacji zawartych w rządowym projekcie ustawy o finansowym wsparciu produkcji audiowizualnej znajduje się TUTAJ.

Cały zapis spotkania w podkomisji sejmowej znajduje się TUTAJ.