Orły 2022. "Aida" najlepszym polskim filmem

Polska Akademia Filmowa za najlepszy polski film 2021 roku uznała „Aidę”, koprodukcję dziewięciu krajów, z udziałem polskiej kinematografii. Ze strony polskiej film produkowała Ewa Puszczyńska. „Aida” zdobyła w sumie cztery nagrody, także za reżyserię, scenariusz (obie dla Jasmili Zbanic) oraz montaż. Orły przyznano po raz 24. Nagrody aktorskie otrzymali: Agata Buzek, Maciej Stuhr, Ewa Wiśniewska i Jacek Braciak. Za całokształt twórczości doceniono Jerzego Skolimowskiego. Orły przyznano po raz 24.

To był szok, który nauczył nas, że świat może wywrócić się do góry nogami w ciągu jednej chwili. Życie jest kruche. System jest kruchy. To poczucie stale mi towarzyszy – mówi Jasmila Žbanić, reżyserka nominowanej do Oscara, pokazywanej w Konkursie Festiwalu w Wenecji „Aidy”. Podobnie jak w głośnej, nagrodzonej przed laty Złotym Niedźwiedziem na Berlinale „Grbavicy”, również i w swoim najnowszym filmie Žbanić podejmuje temat wojny w byłej Jugosławii. A dokładnie masakry w Srebrenicy, gdzie ponad 8 tysięcy bośniackich muzułmanów, mężczyzn i chłopców, zostało zamordowanych przez Serbów na oczach żołnierzy międzynarodowych sił pokojowych.

Ale ta wojna jest inna, bo widziana oczami kobiet: reżyserki i jej tytułowej bohaterki, tłumaczki, desperacko próbującej nazwać i powstrzymać wydarzenia, których grozy nikt nie chce przyjąć do wiadomości. Aida (warta wszystkich nagród, wybitna kreacja Jasny Đuričić) pracuje w bazie ONZ, wokół której gromadzą się tysiące cywilów. Szukając w tłumie męża i synów, wierzy, że uda jej się kogoś przekonać, komuś wytłumaczyć, wybłagać jeden podpis, wynegocjować życie. Ta wstrząsająca, chwytająca za gardło, do głębi poruszająca opowieść o samotności ofiary zbiera rewelacyjne recenzje i rozpala emocje widzów. Opowieść Žbanić ma tak ogromną siłę również dlatego, że okazuje się do szpiku kości współczesna. Jej scenariusz, w którym główną rolę odgrywa bezradność ofiar, cynizm sprawców, słabość instytucji i obojętność świata, powtarza się coraz częściej, coraz intensywniej wszyscy odczuwamy głód solidarności.

Warto dodać, że znaczący wkład w koprodukowaną przez kilka państw „Aidę” mają także polscy członkowie ekipy: muzykę skomponował Antoni Komasa-Łazarkiewicz („Szarlatan”, „Obywatel Jones”), zmontował ją Jarosław Kamiński („Zimna wojna”, „Śniegu już nigdy nie będzie”), nad kostiumami pracowała Małgorzata Karpiuk („Ślepnąc od świateł”), a polską producentką „Aidy” jest Ewa Puszczyńska, która stoi m.in. za oscarowymi sukcesami „Idy” i „Zimnej wojny”.

Polskie Nagrody Filmowe Orły przyznano po raz 24. Poza „Aidą” wśród docenionych znalazły się m.in.: „Wszystkie nasze strachy” (odkrycie roku), „Bo we mnie jest seks” (scenografia), „Magnezja” (kostiumy, charakteryzacja), „Powrót do tamtych dni” (najlepszy aktor, muzyka), „Sonata” (dźwięk). Za najlepszy film dokumentalny uznano „Film balkonowy” Pawła Łozińskiego, najlepszy film europejski to „Na rauszu”, a serial to „Rojst ‘97”. Nagrodę publiczności zdobyło „Wesele” Wojtka Smarzowskiego. 

***

Chyba czas na wprowadzenie kategorii doceniającej mniejszościowe polskie koprodukcje lub wprowadzenie zapisu, że nominacje mogą otrzymać tylko twórcy z polskim paszportem. Wygrana Jasmili Zbanic bardzo zrozumiała, bo "Aida" dziś oglądana jest inaczej i jest to wielkie kino, a jednak czuję niesmak. Brak nagrody dla Marii Dębskiej lub Magdaleny Koleśnik pozwalam sobie uznać za pomyłkę głosujących, choć rozumiem, jak działa taka zabawa. Polska Akademia Filmowa nie zaskoczyła, postawiła na sprawdzonych twórców lub tych z dorobkiem. Niestety sama gala stała na bardzo niskim poziomie, pomysł prezentacji przez innych twórców nie wypalił, całość powinna pozostać w rękach Macieja Stuhra. Nie było oryginalnych wstawek montażowych, jakiegoś artystycznego występu, całość smutna, od nagrody do nagrody. Ja rozumiem - Ukraina, ale nawet w ten smutny czas, można byłoby to rozegrać nieco ciekawiej.

 

Laureaci Orłów 2022:

 

NAJLEPSZY FILM

„Aida” reżyseria Jasmila Zbanic, produkcja Ewa Puszczyńska

 

NAJLEPSZA REŻYSERIA

Jasmila Žbanić „Aida”

 

NAJLEPSZY SCENARIUSZ

Jasmila Žbanić „Aida”

 

NAGRODA ZA CAŁOKSZTAŁT TWÓRCZOŚCI

Jerzy Skolimowski

 

NAJLEPSZA GŁÓWNA ROLA KOBIECA

Agata Buzek „Moje wspaniałe życie”

 

NAJLEPSZA GŁÓWNA ROLA MĘSKA

Maciej Stuhr „Powrót do tamtych dni”

 

NAJLEPSZE KOSTIUMY

Dorota Roqueplo „Magnezja”

 

NAJLEPSZA CHARAKTERYZACJA

Waldemar Pokromski, Agnieszka Hodowana „Magnezja”

NAJLEPSZE ZDJĘCIA

Piotr Sobociński jr „Wesele”

 

NAJLEPSZY MONTAŻ

Jarosław Kamiński „Aida”

 

NAJLEPSZA MUZYKA

Marcin Masecki „Powrót do tamtych dni”

 

NAJLEPSZY DŹWIĘK

Artur Kuczkowski i Tomasz Sikora „Sonata”

 

NAJLEPSZY FILM EUROPEJSKI

„Na rauszu” (Druk) reż. Thomas Vinterberg (Dania, Szwecja i Holandia) 

 

NAJLEPSZY FILM DOKUMENTALNY

„Film balkonowy” reżyseria Paweł Łoziński 

 

NAGRODA PUBLICZNOŚCI

"Wesele" reżyseria Wojtek Smarzowski

 

NAJLEPSZA SCENOGRAFIA

Wojciech Żogała „Bo we mnie jest seks”

 

NAJLEPSZY FILMOWY SERIAL FABULARNY

„Rojst ‘97” reż. Jan Holoubek, scen. Kasper Bajon, Jan Holoubek, prod. Frame Sp. z o.o. dla Netflix 

NAJLEPSZA DRUGOPLANOWA ROLA MĘSKA

Jacek Braciak „Żeby nie było śladów”

 

NAJLEPSZA DRUGOPLANOWA ROLA KOBIECA

Ewa Wiśniewska „Zupa nic” 

 

ODKRYCIE ROKU

Łukasz Gutt, reżyseria, „Wszystkie nasze strachy”