Ma wyraziste poglądy, nie udaje, nie kluczy, mówi wprost: taki wizerunek Agnieszki Holland utrwalił się w oczach współczesnych odbiorczyń i odbiorców jej filmów. Kino tej wybitnej reżyserki to jednak znacznie więcej niż celne obserwacje społeczno-polityczne: to także czułość i prokobiecość, którym towarzyszy niezwykła umiejętność portretowania niejednoznacznych postaci.
W trakcie tegorocznej edycji Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Nowe Horyzonty zaprezentujemy różne aspekty twórczości Agnieszki Holland w ramach pierwszej w Polsce, tak szerokiej retrospektywy dokonań autorki. W programie znajdzie się 18 tytułów ukazujących poszczególne etapy jej pracy twórczej – od wczesnych filmów z lat 70. po najnowsze dzieła. Agnieszka Holland będzie także gościnią specjalną festiwalu i weźmie udział w spotkaniach z widzkami i widzami (w pierwszy weekend wydarzenia).
Podczas nowohoryzontowej retrospektywy przypomnimy klasyczne filmy Holland – w tym: Aktorów prowincjonalnych (1978), Kobietę samotną (1981), nominowane do Oscara Gorzkie żniwa (1985), Europę, Europę (1990) i Plac Waszyngtona (1997) oraz jej nowe dzieła, m.in. Pokot (2017) oraz Obywatela Jonesa (2019). W ramach bezpłatnych pokazów będzie można zobaczyć także trzy rzadko pokazywane filmy telewizyjne: Strzał w serce (2001), monumentalny Gorejący krzew (2013) i Historię Gwen Araujo (2006; ten ostatni tylko online).
Jakie wątki pojawiały się w jej filmach? Jakie stereotypy i łatki niesłusznie do niej przylgnęły? Jak dziś czytać jej dzieła? Więcej o twórczości Agnieszki Holland mówi Karolina Pasternak, autorka książki Holland. Biografia od nowa i kuratorka wrocławskiej retrospektywy.
W filmach Agnieszki Holland, nawet tych, których akcja toczy się w odległej przeszłości, dzieło staje się̨ często jej głosem we współczesnej debacie. Tak było w przypadku W ciemności (2011), Obywatela Jonesa (2019), ale też Gorączki (1980). Taką Agnieszkę Holland – reżyserkę o wyrazistych poglądach świetnie znamy.
Prawie wszyscy – dawni i nowi, żeńscy i męscy, polscy, czescy i hollywoodzcy – protagoniści kina Holland to postacie skrajnie niejednoznaczne. Nie ma w filmach bohaterki nowohoryzontowej retrospektywy sytuacji, które są czarno-białe. Ludzie nie są tacy, jacy się wydają̨, wpadają̨ w pułapki bez wyjścia, ulegają̨ własnym słabościom.
Tę głęboką znajomość́ natury ludzkiej Holland zdobyła przeraźliwie wcześnie – w dzieciństwie padła ofiarą molestowania na tle seksualnym. Porządek jej świata dziecięcego został zburzony w sposób nieodwracalny. Nieoczywistość́, podwójna tożsamość́ stała się jej tematem.
Począwszy od Europy, Europy (1990), poprzez filmy Olivier, Olivier (1992), Tajemniczy ogród (1993), Plac Waszyngtona (1997), Strzał w serce (2001) aż po Julia wraca do domu (2002), dotykała spraw coraz bardziej prywatnych: dojrzewania w cieniu traumy z dzieciństwa, przyspieszonego wejścia w dorosłość.
W środowisku filmowym krąży masa anegdot o tym, jak była dziarska, „męska”. W dawnych czasach upraszczano postać Holland i powielano stereotypy na jej temat – że „klęła jak szewc” albo że „paliła jak smok”. Wizerunek Agnieszki Holland – delikatnej, kobiecej, czułej, opiekuńczej – był pomijany. Podobnie jak – bardzo długo – feministyczny wydźwięk jej kina. Tymczasem już wczesne filmy reżyserki – Niedzielne dzieci (1976), Kobieta samotna (1981), Aktorzy prowincjonalni (1978) – były głęboko prokobiece.
Żeby zrozumieć Agnieszkę Holland i jej dzieło, dobrze jest zwalczyć w sobie głód łatwych odpowiedzi. Albo jak ujęła to Olga Tokarczuk w swoim eseju Człowiek na krańcach świata: „wychynąć” poza swoją bańkę, w której się „zamykamy i mościmy”.
Filmy, które znalazły się w programie retrospektywy:
Aktorzy prowincjonalni, 1978
Całkowite zaćmienie, 1995
Europa, Europa, 1990
Gorączka, 1981
Gorejący krzew, 2013
Gorzkie żniwa, 1985
Historia Gwen Araujo, 2006
Kobieta samotna, 1981
Niedzielne dzieci, 1976
Obywatel Jones, 2019
Olivier, Olivier, 1992
Plac Waszyngtona, 1997
Pokot, 2017
Strzał w serce, 2001
W ciemności, 2011
Wieczór u Abdona, 1975
Zabić księdza, 1988
Zdjęcia próbne, 1977
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz