Czesi wybrali kandydata do Oscara

Znany z zeszłorocznego Millennium Docs Against Gravity i tam też nagrodzony, „Jeszcze nie jestem tym, kim bym chciała” w reżyserii Kláry Tasovskiej, został kandydatem Czech do Oscara w kategorii Film Międzynarodowy. Po raz pierwszy w historii Czesi wybrali film dokumentalny do rywalizacji o Nagrodę Akademii w tej kategorii.

Film „Jeszcze nie jestem tym, kim bym chciała” (I'm Not Everything I Want to Be) w reżyserii Kláry Tasovskiej ukazuje trudną drogę artystyczną i życiową czeskiej fotografki – od nielegalnych klubów nocnych w komunistycznej Pradze, poprzez decyzję o emigracji do Berlina, a następnie ucieczkę stamtąd do Tokio i powrót do Europy. Fotografie Libuše Jarcovjákovej, która przez całe życie nie rozstawała się z aparatem, emanują zarówno siłą, jak i intymnością. Pozwalają spojrzeć na świat jej oczami, ale także dotknąć jej duszy i zanurzyć się w jej niezwykłej wrażliwości kontrastującej z surowym wyglądem. Libuše Jarcovjáková bardzo późno doczekała się uznania. Największym uhonorowaniem jej twórczości była retrospektywna wystawa jej zdjęć na Festiwalu Fotografii w Arles we Francji w 2019 roku.

„Jeszcze nie jestem tym, kim był chciała” był jednym z wydarzeń zeszłorocznego Millennium Docs Against Gravity. Film wygrał główną nagrodę w konkursie Nos Chopina, w którym doceniane są filmy o muzyce i sztuce. W uzasadnieniu nagrody napisano: Żyjemy w czasach fałszywej reprezentacji, w której tożsamość znaczy tyle, co "selfie". Artystka, której film nas poraził pokazała nam, że self portret może być czymś niezwykłym. Jej "selfie" to unikaty o porażającej sile. Niepodkręcone, bezczelnie werystyczne, nieprzekłamane. Artystka robi zdjęcia spoglądając na siebie w lustrze w bardzo surowy, ponury sposób. Nigdy nie pozuje.

W moim podsumowaniu najlepszych filmów dokumentalny 2024 roku „Jeszcze nie jestem tym, kim bym chciała”  zajął wysokie 10. miejsce [WIĘCEJ], a na ogólnej liście filmów znalazł się na 34. miejscu [WIĘCEJ]. To było niezwykłe i poruszające doświadczenie, film złożony z archiwalnych fotografii, bardzo intymny i głęboko wchodzący do świata bohaterki. Wyróżniała ten film forma, bo cała opowieść złożona jest przecież ze zdjęć i opowieści. Bardzo ciekawe filmowe doznanie. Bardzo odważny wybór Czechów do Oscara.  

Film miał swoją światową premierę na zeszłorocznym Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie i w tym roku zdobył Czeskiego Lwa dla najlepszego pełnometrażowego filmu dokumentalnego. Wyboru kandydata do Oscara dokonała Czeska Akademia Filmu i Telewizji (CFTA).

W tym roku CFTA zmieniła swój system wyboru kandydata do Oscara, co wywołało oburzenie w czeskim środowisku filmowym. Głosowanie odbyło się w dwóch turach. W pierwszej turze komisja CFTA wybrała trzy filmy spośród zgłoszonych przez ich producentów, a wśród odrzuconych znalazł się „Franz Kafka” w reżyserii Agnieszki Holland. Komisja wybrała do ostatecznego głosowania filmy „Broken Voices”, „Caravan” i „I'm Not Everything I Want to Be” i zarekomendowała członkom Akademii głosowanie na „Broken Voices”, co zostało skrytykowane przez niektórych jako „manipulacyjne” i „niedemokratyczne”. Druga tura głosowania odbyła się od 8 lipca do 8 sierpnia, a głosowali w niej wszyscy uprawnieni członkowie CFTA. Łącznie oddano 194 głosy. Akademia liczy 436 osób.

Do tej pory trzy filmy z Czechosłowacji i Czech zdobyły Oscara w kategorii Najlepszy Film Nieanglojęzyczny: „Sklep przy głównej ulicy” (1965) Jána Kadára i Elmara Klosa, „Pociągi pod specjalnym nadzorem” (1967) Jiříego Menzla i „Kola” (1996) Jana Svěráka. Sześć innych filmów otrzymało nominacje. 

Czesi to dopiero druga kinematografia, która zgłosiła oficjalnie swojego kandydata do Oscara 2026 w tej kategorii. Wcześniej wyboru tego dokonali Turcy, a do Oscara wybrano film „One Of The Days When Hemme Dies”. W wielu krajach trwa procedura wyboru kandydatów do Oscara. W Polsce zgłoszenia przyjmowane są do 24 sierpnia 2025.

Termin zgłaszania międzynarodowych propozycji do nagrody Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej w kategorii Film Międzynarodowy upływa 1 października 2025. Skrócona lista 15 kandydatów do Oscara w tej kategorii zostanie ogłoszona 16 grudnia 2025. Nominacje do Oscara poznamy 22 stycznia 2026 roku. 98. gala wręczenia Oscarów odbędzie się 15 marca 2026 roku.