Jim Jarmusch powraca do Szczecina

W dniach 2-8 września Kino Zamek w Szczecinie zaprasza na przegląd kultowych filmów Jima Jarmuscha. W ramach tych prezentacji pokazanych zostanie siedem wczesnych filmów amerykańskiego mistrza. W jakiś sposób te akurat produkcje ukształtowały mój filmowy gust, a osobą, która sprowadziła je po raz pierwszy do Polski był Roman Gutek.

Amerykański buntownik o europejskiej wrażliwości, egzystencjalista, poeta, kinofil, muzyk rozkochany w jazzie i rocku, twórca obdarzony abstrakcyjnym poczuciem humoru – Jim Jarmusch to król kina niezależnego. W ramach przeglądu 7x Jarmusch zaprezentowanych zostanie siedem wczesnych filmów amerykańskiego mistrza:

„Nieustające wakacje” (1980),

„Inaczej niż w raju” (1984),

„Poza prawem” (1986),

„Mystery Train” (1989),

„Noc na ziemi” (1991),

„Truposz” (1995),

„Kawa i papierosy” (2003).

Lakonicznie, chropowate, o szczątkowej fabule i ascetycznych środkach artystycznych, zanurzone w cierpkim poczuciu humoru – wczesne kino Jima Jarmuscha jest tak odrębne, że mogłoby stanowić osobny gatunek. Czerpiąc inspirację z dzieł twórców francuskiej Nowej Fali, jak Jean-Luc Godard i Jean-Pierre Melville, minimalistyczny styl Jarmuscha przedkłada nastrój nad strukturę narracyjną i łączy amerykańską tradycję filmową z wpływami europejskimi oraz japońskimi. Jego długie, leniwe ujęcia tworzą bardziej przestrzeń dla przypadkowych spotkań, małych gestów i ulotnych aktów intymności niż dla sztywnych ograniczeń fabuły.

To, co interesuje Jarmuscha to ludzie żyjący na marginesie Ameryki – pozbawieni korzeni outsiderzy, niezsynchronizowani ze współczesnym światem. Tacy są bohaterowie debiutanckich „Nieustających wakacji” i przełomowego w karierze reżysera „Inaczej niż w raju” –  zagubieni, młodzi ludzie wędrujący po ulicach i miejskich zaułkach bez konkretnego celu. Własnymi ścieżkami chadzają trzej pechowi więźniowie z „Poza prawem”, jak i japońscy turyści szukający ducha Elvisa Presleya w filmie „Mystery Train”. Zagubieni w czasie i przestrzeni zdają się także pasażerowie i kierowcy taksówek w „Nocy na ziemi”, jak i całe pokolenie „Kawy i papierosów”. Wreszcie William Blake, tytułowy „Truposz”, to synonim artysty osobnego.

 

HARMONOGRAM PRZEGLĄDU 7XJARMUCH W KINIE ZAMEK W SZCZECINIE

 

2 września (piątek), godzina 19:30

Nieustające wakacje, reż. Jim Jarmusch, USA 1980, 75’

Nowy Jork. Allie, turysta na nieustających wakacjach, spotyka szaleńców, maniaków i outsiderów, z którymi prowadzi krótkie rozmowy i załatwia interesy. Przyczynami jego miejskich podróży są bezsenność i pragnienie ucieczki od samotności. Debiut Jarmuscha to portret pokolenia postpunka.   

 

3 września (sobota), godzina 19:30

Inaczej niż w raju, reż. Jim Jarmusch, USA/Niemcy Zachodnie 1984, 89’

Film drogi, którego bohaterami są szesnastoletnia emigrantka z Węgier, Eva, jej kuzyn Willie i jego przyjaciel Eddie. Po krótkim pobycie w Nowym Jorku Eva jedzie do ciotki w Clevland, a rok później – z braku lepszych zajęć – Willie i Eddie podążają jej śladem. Cała trójka wyrusza na Florydę, gdzie sprawy przybierają kiepski obrót.

 

4 września (niedziela), godzina 19:30

Poza prawem, reż. Jim Jarmusch, USA/Niemcy Zachodnie 1986, 107’

Kultowa czarna komedia Jarmuscha, której akcja rozgrywa się na amerykańskim Południu. Trzech skazanych w więzieniu w Nowym Orleanie obmyśla plan ucieczki. W rolach głównych Tom Waits, John Lurie i Roberto Benigni.  

 

6 września (wtorek), godzina 19:30

Mystery Train, reż. Jim Jarmusch, USA/Japonia 1989, 110’

W hotelu Arkada w Memphis, rodzinnym mieście Elvisa Presleya, zatrzymują się bohaterowie opowieści „Mystery Train” – dwójka japońskich turystów, podróżująca śladami swoich muzycznych idoli; Włoszka, która w Stanach straciła męża, a także Amerykanka, która rozstała się właśnie ze swoim angielskim chłopakiem. Ich ścieżki przetną się na chwilę, a w tle rozlegnie się dźwięk wystrzału.

 

7 września (środa), godzina 19:30

Noc na ziemi, reż. Jim Jarmusch, USA/Francja/Wielka Brytania/Niemcy/Japonia 1991, 129’

Miejska odyseja przez pięć miast (Los Angeles, Nowy Jork, Paryż, Rzym i Helsinki). Taksówki to konfesjonały, miejsca, w których nieoczekiwanie przecinają się ścieżki ludzi pochodzących z różnych światów, mających inny status i inne marzenia.  

 

8 września (czwartek), godzina 17:30

Kawa i papierosy, reż. Jim Jarmusch, USA/Japonia/Włochy 2003, 95’

11 etiud przy stolikach z kawą i papierosami. W swoich – często improwizowanych – nowelkach, Jarmusch pozwala spotkać się na chwilę bohaterom, ale i aktorom. Przy kawiarnianych stolikach zatrzymują się na chwilę, m.in. Tom Waits i Iggy Pop, Steve Coogan i Alfred Molina, Bill Murray z raperami RZA i GZA, Cate Blanchett z… Cate Blanchett, by pogadać o medycynie alternatywnej, wspólnych przodkach, Elvisie Presleyu, czy latach 20. w Paryżu.

 

8 września (czwartek), godzina 19:30

Truposz, reż. Jim Jarmusch, USA/Niemcy/Japonia 1995, 121’

Psychodeliczny western, w którym młody księgowy (Johnny Depp) dokonuje przypadkowego zabójstwa, stając się tym samym człowiekiem wyjętym spod prawa. W ucieczce pomaga mu tajemniczy Indianin Nikt (Gary Farmer), przekonany, że księgowy William Blake to wielki poeta we własnej osobie. Ich wspólna podróż przeistacza się w oniryczną, egzystencjalną wędrówkę, której celem jest duchowe przebudzenie.