Dzień świra |
Na prośbę Stowarzyszenia Rozwoju
Kultury Filmowej "Słowo i Film" (prowadzi m.in. kanał recenzencki
Drugi Seans) wziąłem udział w głosowaniu na „10 najważniejszych filmów polskich
po 1989 roku”. Inicjatywa ta ma na celu stworzenie kanonu współczesnego kina
polskiego. Szczegóły znajdują się w internecie. Korzystając z okazji i skoro
listę taką już stworzyłem, postanowiłem się nią podzielić z czytelnikami bloga
„Spór w kinie”. Mało tego, postanowiłem ją nieco rozbudować.
Po 1989 roku w polskim kinie
wydarzyło się bardzo wiele. Zdobyliśmy Oscara, Złotą Palmę, liczne festiwalowe
laury, polska produkcja została usystematyzowana – choć droga do niej była
długa i bolesna. Każdego roku polskie kino dostarczało ciekawych doświadczeń, z
początku nieco mniej, a dziś (ale przed pandemią) jakieś 50-60 tytułów rocznie.
Potęga! Śledziłem rozwój polskiego kina dokładnie, bo od mniej więcej tamtego
przełomu zajmuję się kinem „na poważnie”. Prośba o stworzenie listy 10
najważniejszych tytułów z tego okresu nie była łatwa, bo co chwilę odpadały
kolejne ważkie tytuły (nie zmieściło się m.in. całe kino Krzysztofa Krauzego,
inne filmy Smarzowskiego, „Ida”, legion filmów krótkich i dokumentalnych oraz
produkcji niezależnych). Po nieprzespanych nocach i bardzo licznych zmianach
pogodziłem się z zestawieniem zaprezentowanym obok. Numer jeden to ciągle
aktualna przypowieść Marka Koterskiego o nas samych (niczego się nie uczymy,
ten film powinno się puszczać w szkołach i rozmawiać godzinami o Polsce!),
drugi na liście to film o mojej młodości, a trzeci to pełen poetyckich metafor
obraz przełomu i zmian w naszym życiu. Każdy z zaprezentowanych filmów i
kilkadziesiąt tytułów spoza pierwszej 10. tworzą moje prywatne spojrzenie na polskie
kino po 1989 roku. To był to bogaty i bardzo udany czas dla polskiego kina. Ta
lista to tylko fragment zdecydowanie większej całości.
TOP 10 POLSKICH FILMÓW PO 1989
ROKU:
1. DZIEŃ ŚWIRA (2002), reż. Marek
Koterski
2. WSZYSTKO, CO KOCHAM (2009),
reż. Jacek Borcuch
3. UCIECZKA Z KINA WOLNOŚĆ
(1990), reż. Wojciech Marczewski
4. USŁYSZCIE
MÓJ KRZYK (1991), reż. Maciej Drygas
5. PLAC ZABAW (2016), reż.
Bartosz M. Kowalski
6. DOM ZŁY (2009), reż. Wojtek
Smarzowski
7. 33 SCENY Z ŻYCIA (2008), reż.
Małgorzata Szumowska
8. KATEDRA (2002), reż. Tomasz
Bagiński
9. ŻE ŻYCIE MA SENS (2000), reż. Grzegorz
Lipiec
10. DEMON (2015), reż. Marcin
Wrona
Jak trudny był to wybór niech
zaświadczy rozwinięta lista najlepszych polskich filmów. Podczas licznych
„przetasowań” mojego zestawienia, pojawiały się tutaj różnorodne rodzime
propozycje. Okres ostatnich 30 lat w polskim kinie to przecież kilkaset, jeśli
nie kilka tysięcy filmowych propozycji (dodając do tego dokumenty i krótkie
metraże). Które jeszcze z polskich filmów wywarły na mnie znaczący wpływ i
które bardzo chcę wyróżnić wprowadzając je na moje zestawienie? Oto próba
zmierzenia się z 30 latami polskiego kina. Uwaga istotna. W zestawieniu
znajdują się tylko filmowe propozycje z lat 1989-2019. Do kolejności filmów nie
przywiązywałem szczególnej uwagi, ale z grubsza ma ona sens i tak mniej więcej
to widzę:
ZMRUŻ OCZY (2002), reż. Andrzej
Jakimowski
RÓŻA (2011), reż. Wojtek
Smarzowski
WSZYSTKIE NIEPRZESPANE NOCE (2016),
reż. Michał Marczak
PLAC ZBAWICIELA (2006), reż.
Joanna Kos-Krauze, Krzysztof Krauze
TAKIEGO PIĘKNEGO SYNA URODZIŁAM (1999),
reż. Marcin Koszałka
NAWET NIE WIESZ, JAK BARDZO CIĘ
KOCHAM (2016), reż. Paweł Łoziński
IDA (2013), reż. Paweł
Pawlikowski
PARĘ OSÓB, MAŁY CZAS (2005), reż.
Andrzej Barański
DŁUG (1999), reż. Krzysztof
Krauze
ZJEDNOCZONE STANY MIŁOŚCI (2016),
reż. Tomasz Wasilewski
WIEŻA. JASNY DZIEŃ. (2017), reż.
Jagoda Szelc
ZIMNA WOJNA (2018), reż. Paweł Pawlikowski
ZIMNA WOJNA (2018), reż. Paweł Pawlikowski
WESELE (2004), reż. Wojtek
Smarzowski
GRY ULICZNE (1996), reż.
Krzysztof Krauze
MIEJSCE URODZENIA (1992), reż.
Paweł Łoziński
KROLL (1991), reż. Władysław
Pasikowski
WIĘZI (2016), reż. Zofia
Kowalewska
CÓRKI DANCINGU (2015), reż.
Agnieszka Smoczyńska
KORCZAK (1990),
reż. Andrzej Wajda
PAPUSZA (2013), reż. Joanna
Kos-Krauze, Krzysztof Krauze
POKŁOSIE (2012), reż. Władysław
Pasikowski
JESTEŚ BOGIEM (2012), reż. Leszek
Dawid
REWERS (2009), reż. Borys Lankosz
CZEŚĆ TERESKA (2001), reż. Robert
Gliński
PSY (1992), reż. Władysław
Pasikowski
BOGOWIE (2014), reż. Łukasz
Palkowski
CHCE SIĘ ŻYĆ (2013), reż. Maciej
Pieprzyca
WINO TRUSKAWKOWE (2007), reż.
Dariusz Jabłoński
WOJACZEK (1999), reż. Lech
Majewski
1410 (2018), reż. Damian Kocur
JAK TO SIĘ ROBI (2006), reż.
Marcel Łoziński
EDI (2002), reż. Piotr
Trzaskalski
GŁOŚNIEJ OD BOMB (2001), reż.
Przemysław Wojcieszek
NIC ŚMIESZNEGO (1995), reż. Marek
Koterski
NAJBRZYDSZY SAMOCHÓD ŚWIATA (2017),
reż. Grzegorz Szczepaniak
MÓJ NIKIFOR (2004), reż.
Krzysztof Krauze
OSTATNIA RODZINA (2016), reż. Jan
P. Matuszyński
REZERWAT (2007), reż. Łukasz
Palkowski
JESTEM MORDERCĄ (2016), reż.
Maciej Pieprzyca
PRZEMIANY (2003), reż. Łukasz
Barczyk
SALA SAMOBÓJCÓW (2011), reż. Jan
Komasa
KOMUNIA (2016), reż. Anna Zamecka
BAR NA VIKTORII (2003), reż.
Leszek Dawid
OSTATNI DZWONEK (1989), reż.
Magdalena Łazarkiewicz
PRĘGI (2004), reż. Magdalena
Piekorz
DALEKO OD OKNA (2000), reż. Jan
Jakub Kolski
WOJNA POLSKO-RUSKA (2009), reż.
Xawery Żuławski
ANGELUS (2001), reż. Lech
Majewski
WOŁYŃ (2016), reż. Wojtek
Smarzowski
NIENORMALNI (1990), reż. Jacek
Bławut
FARBA (1996), reż. Michał Rosa
300 MIL DO NIEBA (1989), reż. Maciej
Dejczer
ZAWRÓCONY (1994), reż. Kazimierz
Kutz
KI (2011), reż. Leszek Dawid
DWORZEC GDAŃSKI (2007), reż.
Maria Zmarz-Koczanowicz
ESSENTIAL KILLING (2010), reż.
Jerzy Skolimowski
89 MM OD EUROPY (1993), reż.
Marcel Łoziński
OBŁAWA (2012), reż. Marcin
Krzyształowicz
HISTORIE MIŁOSNE (1997), reż.
Jerzy Stuhr
FOTOAMATOR (1998), reż. Dariusz
Jabłoński
MOCNA KAWA WCALE NIE JEST TAKA
ZŁA (2014), reż. Aleksander Pietrzak
CHRZEST (2010), reż. Marcin Wrona
MADE IN POLAND (2010), reż.
Przemysław Wojcieszek
JANCIO WODNIK (1993), reż. Jan
Jakub Kolski
DUŻE ZWIERZĘ (2000), reż. Jerzy
Stuhr
POLSKIE GÓWNO (2014), reż.
Grzegorz Jankowski
TYDZIEŃ Z ŻYCIA MĘŻCZYZNY (1999),
reż. Jerzy Stuhr
ŻELAZNY MOST (2019), reż. Monika
Jordan-Młodzianowska
CICHA NOC (2017), reż. Piotr
Domalewski
STATYŚCI (2006), reż. Michał
Kwieciński
CIEMNEGO POKOJU NIE TRZEBA SIĘ
BAĆ (2009), reż. Jakub Czekaj
SUPERNOVA (2019), reż. Bartosz
Kruhlik
W CIEMNOŚCI (2011), reż.
Agnieszka Holland
MAŁA MOSKWA (2008), reż. Waldemar
Krzystek
DZIEWCZYNA Z SZAFY (2012), reż.
Bodo Kox
ALEJA GÓWNIARZY (2007), reż.
Piotr Szczepański
OPOWIEŚCI Z CHŁODNI (2011), reż.
Grzegorz Jaroszuk
OPERA O POLSCE (2017), reż. Piotr
Stasik
KATYŃ (2007), reż. Andrzej Wajda
MOJE CÓRKI KROWY (2015), reż.
Kinga Dębska
MOJA KREW (2009),
reż. Marcin Wrona
MIŁOŚĆ I PUSTE
SŁOWA (2018), reż. Małgorzata Imielska
JEZIORAK (2014),
reż. Michał Otłowski
POWIDOKI (2016),
reż. Andrzej Wajda
PROSTA HISTORIA
O MIŁOŚCI (2010), reż. Arkadiusz Jakubik
SKAZANY NA BLUESA (2005), reż.
Jan Kidawa-Błoński
CHAOS (2005), reż. Xawery
Żuławski
BOŻE CIAŁO (2019), reż. Jan
Komasa
NOC WALPURGI (2015), reż. Marcin
Bortkiewicz
SERCE MIŁOŚCI (2017), reż. Łukasz
Ronduda
JACK STRONG (2014),
reż. Władysław Pasikowski
EDERLY (2015),
reż. Piotr Dumała
MŁYN I KRZYŻ (2010),
reż. Lech Majewski
ONO (2004),
reż. Małgorzata Szumowska
CZTERY NOCE Z
ANNĄ (2008), reż. Jerzy Skolimowski
PAN T. (2019),
reż. Marcin Krzyształowicz
ODWYK (2011),
reż. Krzysztof Jankowski
PAPARAZZI (2011),
reż. Piotr Bernaś
GALERIANKI (2009),
reż. Katarzyna Rosłaniec
WYMYK (2011),
reż. Greg Zgliński
MIASTO 44 (2014),
reż. Jan Komasa
PITBULL (2005), reż. Patryk Vega
CZERWONY PAJĄK
(2015), reż. Marcin Koszałka
SUPERMARKET (2012),
reż. Maciej Żak
HARDKOR DISKO (2014),
reż. Krzysztof Skonieczny
JESZCZE DZIEŃ
ŻYCIA (2018), reż. Damian Nenow, Raul de la Fuente
POMIĘDZY
SŁOWAMI (2017), reż. Urszula Antoniak
ARIA DIVA (2007), reż. Agnieszka
Smoczyńska
MOTÓR (2005), reż. Wiesław Paluch
ZABIJ ICH WSZYSTKICH (1999), reż.
Przemysław Wojcieszek
PÓŁ SERIO (2000), reż. Tomasz
Konecki
WEISER (2000), reż. Wojciech
Marczewski
PUŁKOWNIK KWIATKOWSKI (1995), reż.
Kazimierz Kutz
BAŚŃ O LUDZIACH STĄD (2003), reż.
Władysław Sikora
CHŁOPIEC NA GALOPUJĄCYM KONIU (2006),
reż. Adam Guziński
SZTOS (1997), reż. Olaf
Lubaszenko
JASMINUM (2006), reż. Jan Jakub
Kolski
PORA UMIERAĆ (2007), reż. Dorota
Kędzierzawska
MĘSKA SPRAWA (2001), reż.
Sławomir Fabicki
TRZECH KUMPLI (2008), reż. Ewa
Stankiewicz, Anna Ferens
SZTUKA SPADANIA (2004), reż.
Tomasz Bagiński
OVER THE LIMIT
(2017), reż. Marta Prus
FUGA (2018),
reż. Agnieszka Smoczyńska
KILER (1997), reż. Juliusz
Machulski
KRONIKI DOMOWE (1997), reż.
Leszek Wosiewicz
U PANA BOGA ZA PIECEM (1998),
reż. Jacek Bromski
KRÓLIK PO BERLIŃSKI (2009), reż.
Bartosz Konopka
KOCHAJ I RÓB CO CHCESZ (1997),
reż. Robert Gliński
SYMETRIA (2003),
reż. Konrad Niewolski
PARADOX LAKE (2001), reż.
Przemysław Reut
CZŁOWIEK MAGNES (2001), reż.
Marcin Wrona
TESTOSTERON (2007), reż. Tomasz
Konecki, Andrzej Saramonowicz
KOMORNIK (2005), reż. Feliks Falk
PORTRET PODWÓJNY (2000), reż.
Mariusz Front
WSZYSTKO, CO NAJWAŻNIEJSZE (1992),
reż. Robert Gliński
ROZMOWY KONTROLOWANE (1991), reż.
Sylwester Chęciński
Aktualizacja 28.06
Do listy dodałem "Zimną wojnę", bo gdzieś mi umknęła w procesie... Dziękuje za wypatrzenie tego braku.
Aktualizacja 28.06
Do listy dodałem "Zimną wojnę", bo gdzieś mi umknęła w procesie... Dziękuje za wypatrzenie tego braku.
Jest prawie wszystko. Zabrakło Wiesława Saniewskiego i Krzysztofa Zanussiego. O Krzysztofie Kieślowskim nie wspomnę, ale być może został potraktowany jako reżyser światowy. "Podwójne życie Weroniki" i "Trzy kolory" są bardziej kinem międzynarodowym niż polskim. Szanuję za obecność na jednej liście Glińskiego i Ewę Stankiewicz razem ze Smarzowskim, Saramonowiczem i ze Stuhrem. Polskie kino to różnorodność.
OdpowiedzUsuń