piątek, 26 czerwca 2020

Najważniejsze polskie filmy po 1989 roku

Dzień świra
Na prośbę Stowarzyszenia Rozwoju Kultury Filmowej "Słowo i Film" (prowadzi m.in. kanał recenzencki Drugi Seans) wziąłem udział w głosowaniu na „10 najważniejszych filmów polskich po 1989 roku”. Inicjatywa ta ma na celu stworzenie kanonu współczesnego kina polskiego. Szczegóły znajdują się w internecie. Korzystając z okazji i skoro listę taką już stworzyłem, postanowiłem się nią podzielić z czytelnikami bloga „Spór w kinie”. Mało tego, postanowiłem ją nieco rozbudować.

Po 1989 roku w polskim kinie wydarzyło się bardzo wiele. Zdobyliśmy Oscara, Złotą Palmę, liczne festiwalowe laury, polska produkcja została usystematyzowana – choć droga do niej była długa i bolesna. Każdego roku polskie kino dostarczało ciekawych doświadczeń, z początku nieco mniej, a dziś (ale przed pandemią) jakieś 50-60 tytułów rocznie. Potęga! Śledziłem rozwój polskiego kina dokładnie, bo od mniej więcej tamtego przełomu zajmuję się kinem „na poważnie”. Prośba o stworzenie listy 10 najważniejszych tytułów z tego okresu nie była łatwa, bo co chwilę odpadały kolejne ważkie tytuły (nie zmieściło się m.in. całe kino Krzysztofa Krauzego, inne filmy Smarzowskiego, „Ida”, legion filmów krótkich i dokumentalnych oraz produkcji niezależnych). Po nieprzespanych nocach i bardzo licznych zmianach pogodziłem się z zestawieniem zaprezentowanym obok. Numer jeden to ciągle aktualna przypowieść Marka Koterskiego o nas samych (niczego się nie uczymy, ten film powinno się puszczać w szkołach i rozmawiać godzinami o Polsce!), drugi na liście to film o mojej młodości, a trzeci to pełen poetyckich metafor obraz przełomu i zmian w naszym życiu. Każdy z zaprezentowanych filmów i kilkadziesiąt tytułów spoza pierwszej 10. tworzą moje prywatne spojrzenie na polskie kino po 1989 roku. To był to bogaty i bardzo udany czas dla polskiego kina. Ta lista to tylko fragment zdecydowanie większej całości.

TOP 10 POLSKICH FILMÓW PO 1989 ROKU:

1. DZIEŃ ŚWIRA (2002), reż. Marek Koterski
2. WSZYSTKO, CO KOCHAM (2009), reż. Jacek Borcuch
3. UCIECZKA Z KINA WOLNOŚĆ (1990), reż. Wojciech Marczewski
4. USŁYSZCIE MÓJ KRZYK  (1991), reż. Maciej Drygas
5. PLAC ZABAW (2016), reż. Bartosz M. Kowalski
6. DOM ZŁY (2009), reż. Wojtek Smarzowski
7. 33 SCENY Z ŻYCIA (2008), reż. Małgorzata Szumowska
8. KATEDRA (2002), reż. Tomasz Bagiński
9. ŻE ŻYCIE MA SENS (2000), reż. Grzegorz Lipiec
10. DEMON (2015), reż. Marcin Wrona

Jak trudny był to wybór niech zaświadczy rozwinięta lista najlepszych polskich filmów. Podczas licznych „przetasowań” mojego zestawienia, pojawiały się tutaj różnorodne rodzime propozycje. Okres ostatnich 30 lat w polskim kinie to przecież kilkaset, jeśli nie kilka tysięcy filmowych propozycji (dodając do tego dokumenty i krótkie metraże). Które jeszcze z polskich filmów wywarły na mnie znaczący wpływ i które bardzo chcę wyróżnić wprowadzając je na moje zestawienie? Oto próba zmierzenia się z 30 latami polskiego kina. Uwaga istotna. W zestawieniu znajdują się tylko filmowe propozycje z lat 1989-2019. Do kolejności filmów nie przywiązywałem szczególnej uwagi, ale z grubsza ma ona sens i tak mniej więcej to widzę:

ZMRUŻ OCZY (2002), reż. Andrzej Jakimowski
RÓŻA (2011), reż. Wojtek Smarzowski
WSZYSTKIE NIEPRZESPANE NOCE (2016), reż. Michał Marczak
PLAC ZBAWICIELA (2006), reż. Joanna Kos-Krauze, Krzysztof Krauze
TAKIEGO PIĘKNEGO SYNA URODZIŁAM (1999), reż. Marcin Koszałka
NAWET NIE WIESZ, JAK BARDZO CIĘ KOCHAM (2016), reż. Paweł Łoziński
IDA (2013), reż. Paweł Pawlikowski
PARĘ OSÓB, MAŁY CZAS (2005), reż. Andrzej Barański
DŁUG (1999), reż. Krzysztof Krauze
ZJEDNOCZONE STANY MIŁOŚCI (2016), reż. Tomasz Wasilewski
WIEŻA. JASNY DZIEŃ. (2017), reż. Jagoda Szelc
ZIMNA WOJNA (2018), reż. Paweł Pawlikowski
WESELE (2004), reż. Wojtek Smarzowski
GRY ULICZNE (1996), reż. Krzysztof Krauze
MIEJSCE URODZENIA (1992), reż. Paweł Łoziński
KROLL (1991), reż. Władysław Pasikowski
WIĘZI (2016), reż. Zofia Kowalewska
CÓRKI DANCINGU (2015), reż. Agnieszka Smoczyńska
KORCZAK (1990), reż. Andrzej Wajda
PAPUSZA (2013), reż. Joanna Kos-Krauze, Krzysztof Krauze
POKŁOSIE (2012), reż. Władysław Pasikowski
JESTEŚ BOGIEM (2012), reż. Leszek Dawid
REWERS (2009), reż. Borys Lankosz
CZEŚĆ TERESKA (2001), reż. Robert Gliński
PSY (1992), reż. Władysław Pasikowski
BOGOWIE (2014), reż. Łukasz Palkowski
CHCE SIĘ ŻYĆ (2013), reż. Maciej Pieprzyca
WINO TRUSKAWKOWE (2007), reż. Dariusz Jabłoński
WOJACZEK (1999), reż. Lech Majewski
1410 (2018), reż. Damian Kocur
JAK TO SIĘ ROBI (2006), reż. Marcel Łoziński
EDI (2002), reż. Piotr Trzaskalski
GŁOŚNIEJ OD BOMB (2001), reż. Przemysław Wojcieszek
NIC ŚMIESZNEGO (1995), reż. Marek Koterski
NAJBRZYDSZY SAMOCHÓD ŚWIATA (2017), reż. Grzegorz Szczepaniak
MÓJ NIKIFOR (2004), reż. Krzysztof Krauze
OSTATNIA RODZINA (2016), reż. Jan P. Matuszyński
REZERWAT (2007), reż. Łukasz Palkowski
JESTEM MORDERCĄ (2016), reż. Maciej Pieprzyca
PRZEMIANY (2003), reż. Łukasz Barczyk
SALA SAMOBÓJCÓW (2011), reż. Jan Komasa
KOMUNIA (2016), reż. Anna Zamecka
BAR NA VIKTORII (2003), reż. Leszek Dawid
OSTATNI DZWONEK (1989), reż. Magdalena Łazarkiewicz
PRĘGI (2004), reż. Magdalena Piekorz
DALEKO OD OKNA (2000), reż. Jan Jakub Kolski
WOJNA POLSKO-RUSKA (2009), reż. Xawery Żuławski
ANGELUS (2001), reż. Lech Majewski
WOŁYŃ (2016), reż. Wojtek Smarzowski
NIENORMALNI (1990), reż. Jacek Bławut
FARBA (1996), reż. Michał Rosa
300 MIL DO NIEBA (1989), reż. Maciej Dejczer
ZAWRÓCONY (1994), reż. Kazimierz Kutz
KI (2011), reż. Leszek Dawid
DWORZEC GDAŃSKI (2007), reż. Maria Zmarz-Koczanowicz
ESSENTIAL KILLING (2010), reż. Jerzy Skolimowski
89 MM OD EUROPY (1993), reż. Marcel Łoziński
OBŁAWA (2012), reż. Marcin Krzyształowicz
HISTORIE MIŁOSNE (1997), reż. Jerzy Stuhr
FOTOAMATOR (1998), reż. Dariusz Jabłoński
MOCNA KAWA WCALE NIE JEST TAKA ZŁA (2014), reż. Aleksander Pietrzak
CHRZEST (2010), reż. Marcin Wrona
MADE IN POLAND (2010), reż. Przemysław Wojcieszek
JANCIO WODNIK (1993), reż. Jan Jakub Kolski
DUŻE ZWIERZĘ (2000), reż. Jerzy Stuhr
POLSKIE GÓWNO (2014), reż. Grzegorz Jankowski
TYDZIEŃ Z ŻYCIA MĘŻCZYZNY (1999), reż. Jerzy Stuhr
ŻELAZNY MOST (2019), reż. Monika Jordan-Młodzianowska
CICHA NOC (2017), reż. Piotr Domalewski
STATYŚCI (2006), reż. Michał Kwieciński
CIEMNEGO POKOJU NIE TRZEBA SIĘ BAĆ (2009), reż. Jakub Czekaj
SUPERNOVA (2019), reż. Bartosz Kruhlik
W CIEMNOŚCI (2011), reż. Agnieszka Holland
MAŁA MOSKWA (2008), reż. Waldemar Krzystek
DZIEWCZYNA Z SZAFY (2012), reż. Bodo Kox
ALEJA GÓWNIARZY (2007), reż. Piotr Szczepański
OPOWIEŚCI Z CHŁODNI (2011), reż. Grzegorz Jaroszuk
OPERA O POLSCE (2017), reż. Piotr Stasik
KATYŃ (2007), reż. Andrzej Wajda
MOJE CÓRKI KROWY (2015), reż. Kinga Dębska
MOJA KREW (2009), reż. Marcin Wrona
MIŁOŚĆ I PUSTE SŁOWA (2018), reż. Małgorzata Imielska
JEZIORAK (2014), reż. Michał Otłowski
POWIDOKI (2016), reż. Andrzej Wajda
PROSTA HISTORIA O MIŁOŚCI (2010), reż. Arkadiusz Jakubik
SKAZANY NA BLUESA (2005), reż. Jan Kidawa-Błoński
CHAOS (2005), reż. Xawery Żuławski
BOŻE CIAŁO (2019), reż. Jan Komasa
NOC WALPURGI (2015), reż. Marcin Bortkiewicz
SERCE MIŁOŚCI (2017), reż. Łukasz Ronduda
JACK STRONG (2014), reż. Władysław Pasikowski
EDERLY (2015), reż. Piotr Dumała
MŁYN I KRZYŻ (2010), reż. Lech Majewski
ONO (2004), reż. Małgorzata Szumowska
CZTERY NOCE Z ANNĄ (2008), reż. Jerzy Skolimowski
PAN T. (2019), reż. Marcin Krzyształowicz
ODWYK (2011), reż. Krzysztof Jankowski
PAPARAZZI (2011), reż. Piotr Bernaś
GALERIANKI (2009), reż. Katarzyna Rosłaniec
WYMYK (2011), reż. Greg Zgliński
MIASTO 44 (2014), reż. Jan Komasa
PITBULL (2005), reż. Patryk Vega
CZERWONY PAJĄK (2015), reż. Marcin Koszałka
SUPERMARKET (2012), reż. Maciej Żak
HARDKOR DISKO (2014), reż. Krzysztof Skonieczny
JESZCZE DZIEŃ ŻYCIA (2018), reż. Damian Nenow, Raul de la Fuente
POMIĘDZY SŁOWAMI (2017), reż. Urszula Antoniak
ARIA DIVA (2007), reż. Agnieszka Smoczyńska
MOTÓR (2005), reż. Wiesław Paluch
ZABIJ ICH WSZYSTKICH (1999), reż. Przemysław Wojcieszek
PÓŁ SERIO (2000), reż. Tomasz Konecki
WEISER (2000), reż. Wojciech Marczewski
PUŁKOWNIK KWIATKOWSKI (1995), reż. Kazimierz Kutz
BAŚŃ O LUDZIACH STĄD (2003), reż. Władysław Sikora
CHŁOPIEC NA GALOPUJĄCYM KONIU (2006), reż. Adam Guziński
SZTOS (1997), reż. Olaf Lubaszenko
JASMINUM (2006), reż. Jan Jakub Kolski
PORA UMIERAĆ (2007), reż. Dorota Kędzierzawska
MĘSKA SPRAWA (2001), reż. Sławomir Fabicki
TRZECH KUMPLI (2008), reż. Ewa Stankiewicz, Anna Ferens
SZTUKA SPADANIA (2004), reż. Tomasz Bagiński
OVER THE LIMIT (2017), reż. Marta Prus
FUGA (2018), reż. Agnieszka Smoczyńska
KILER (1997), reż. Juliusz Machulski
KRONIKI DOMOWE (1997), reż. Leszek Wosiewicz
U PANA BOGA ZA PIECEM (1998), reż. Jacek Bromski
KRÓLIK PO BERLIŃSKI (2009), reż. Bartosz Konopka
KOCHAJ I RÓB CO CHCESZ (1997), reż. Robert Gliński
SYMETRIA (2003), reż. Konrad Niewolski
PARADOX LAKE (2001), reż. Przemysław Reut
CZŁOWIEK MAGNES (2001), reż. Marcin Wrona
TESTOSTERON (2007), reż. Tomasz Konecki, Andrzej Saramonowicz
KOMORNIK (2005), reż. Feliks Falk
PORTRET PODWÓJNY (2000), reż. Mariusz Front
WSZYSTKO, CO NAJWAŻNIEJSZE (1992), reż. Robert Gliński
ROZMOWY KONTROLOWANE (1991), reż. Sylwester Chęciński

Aktualizacja 28.06
Do listy dodałem "Zimną wojnę", bo gdzieś mi umknęła w procesie... Dziękuje za wypatrzenie tego braku.

1 komentarz:

  1. Jest prawie wszystko. Zabrakło Wiesława Saniewskiego i Krzysztofa Zanussiego. O Krzysztofie Kieślowskim nie wspomnę, ale być może został potraktowany jako reżyser światowy. "Podwójne życie Weroniki" i "Trzy kolory" są bardziej kinem międzynarodowym niż polskim. Szanuję za obecność na jednej liście Glińskiego i Ewę Stankiewicz razem ze Smarzowskim, Saramonowiczem i ze Stuhrem. Polskie kino to różnorodność.

    OdpowiedzUsuń