Krzysztof Zanussi – reżyser
filmowy i teatralny, scenarzysta, producent, eseista, filozof – odbierze
statuetkę Platynowych Lwów podczas gali finałowej 44. Festiwalu Polskich Filmów
Fabularnych w Gdyni, w sobotę, 21 września 2019 roku.
Platynowe Lwy to nagroda, którą
corocznie przyznaje Komitet Organizacyjny Festiwalu, by uhonorować całokształt
twórczości wybitnych postaci polskiego kina. Dotychczas otrzymali ją między
innymi: Andrzej Wajda, Jerzy Antczak, Sylwester Chęciński, Tadeusz Chmielewski,
Tadeusz Konwicki, Janusz Majewski, Roman Polański, Witold Sobociński, Jerzy
Wójcik, Jerzy Gruza. W ubiegłym roku do tego grona dołączył Jerzy Skolimowski.
Krzysztof Zanussi urodził się 17
czerwca 1939 roku w Warszawie, w rodzinie inteligenckiej o włoskich korzeniach.
Zanim oddał się kinu, odebrał wszechstronne wykształcenie. Studiował fizykę na
Uniwersytecie Warszawskim, a następnie filozofię na Uniwersytecie
Jagiellońskim. Już jako student zaangażował się w działalność środowiska
filmowego – najpierw amatorsko, by wkrótce podjąć studia na Wydziale Reżyserii
Szkoły Filmowej w Łodzi. Dyplom słynnej Filmówki uzyskał w 1967 roku. Od 1980
roku był kierownikiem artystycznym Studia Filmowego „Tor”, a później został
jego dyrektorem i kieruje zespołem SF „Tor” do dziś. W latach 1971–1983 był
wiceprezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, a od 1987 roku członkiem
Komitetu Kinematografii.
Jest twórcą kina autorskiego,
którego nie da się wprost zaklasyfikować do jakiegokolwiek nurtu filmowego w
Polsce czy na świecie. Często idzie im wręcz pod prąd. Sam pisze dla siebie
scenariusze, podejmując tematykę egzystencjalną. Realizuje je we właściwej
tylko sobie formie. Tę wyrazistą drogę twórczą rozpoczął w 1969 roku
debiutanckim filmem „Struktura kryształu”.
W latach siedemdziesiątych
konsekwentnie rozwijał autonomiczny styl filmowy, stawiając swoich bohaterów
przed moralnymi dylematami, wyborami pomiędzy kluczowymi wartościami a ich
odrzuceniem, wymuszanym przez życiowe okoliczności. W tym okresie powstały
jedne z najważniejszych filmów Krzysztofa Zanussiego: „Życie rodzinne” i „Za
ścianą” (1971), „Iluminacja” (1973), „Bilans kwartalny” (1974), „Barwy
ochronne” (1976), „Spirala” (1978).
W 1984 roku zrealizował swój
najgłośniejszy film kolejnej dekady, „Rok spokojnego słońca”, za który otrzymał
Złotego Lwa na Festiwalu Filmowym w Wenecji. Wiele spośród realizowanych w
kolejnych latach filmów było produkcjami międzynarodowymi – między innymi
„Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest…” (1988), „Stan posiadania” (1989),
„Dotknięcie ręki” (1992). Autobiograficzne wątki z dzieciństwa wykorzystał w
filmie „Cwał” (1996) osadzonym fabularnie w realiach lat pięćdziesiątych. W
1997 roku zrealizował filmową adaptację dramatu Karola Wojtyły o Adamie
Chmielowskim „Brat naszego Boga”.
W nowym stuleciu pozostał wierny
charakterystycznym dla swojej twórczości tematom dylematów moralnych, a także
dialektyki życia i śmierci. W 2000 roku zrealizował film „Życie jako choroba
przenoszona drogą płciową”, nawiązujący do „Spirali” z lat siedemdziesiątych.
Jego kolejne filmy to „Persona non grata” (2005), „Serce na dłoni” (2008),
„Rewizyta” (2009), „Obce ciało” (2014) oraz „Eter” (2018), prezentowany w
Konkursie Głównym 43. FPFF.
Krzysztof Zanussi ma w swoimi
dorobku w sumie trzydzieści pełnometrażowych filmów fabularnych, a ponadto
liczne filmy telewizyjne – między innymi osiem godzinnych odcinków „Opowieści
Weekendowych”, a także spektakle teatralne i operowe. Reżyseruje między innymi
w teatrach w Mediolanie, Rzymie, Palermo, Syrakuzach, Bonn, Moskwie, Bremie,
Bazylei. Jest jednym z najbardziej znanych i najczęściej nagradzanych polskich
twórców za granicą.
W 1990 został wybrany Prezydentem
Europejskiej Federacji Realizatorów Audiowizualnych (FERA). Jest konsultantem
Papieskiej Rady do Spraw Kultury w Watykanie, byłym wiceprzewodniczącym Rady
Programowej Telewizji Polskiej i byłym prezydent Stowarzyszenia EUROVISIONI.
Należy do zarządu Europejskiej Akademii Filmowej, Polskiej Akademii
Umiejętności, PEN-Clubu, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Wykładał na wielu uczelniach,
między innymi w PWSTiF w Łodzi, National Film School w Wielkiej Brytanii, a
także w Collegium Civitas w Warszawie, na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk
Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, na Uniwersytecie Columbia w Nowym
Jorku oraz na wyższych reżyserskich kursach w Moskwie. Od trzydziestu lat jest
związany z Uniwersytetem Śląskim, gdzie wykłada na Wydziale Radia i Telewizji
im. Krzysztofa Kieślowskiego. Gościnnie prowadzi kursy mistrzowskie również w
Gdyńskiej Szkole Filmowej.
Jest autorem książek: „O montażu
w filmie amatorskim” (1968), „Rozmowy o filmie amatorskim” (1978), sześć tomów
„Scenariuszy filmowych” (wydanych we Włoszech, Niemczech, na Węgrzech), „Pora
umierać. Wspomnienia, refleksje, anegdoty” (1999) wydanie polskie, rosyjskie i
włoskie, „Między jarmarkiem a salonem” (1999) wydanie polskie i rosyjskie.
Na Festiwalu Polskich Filmów
Fabularnych dwukrotnie otrzymał Złote Lwy, za filmy: „Barwy ochronne” w 1977
roku oraz „Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową” w 2000
roku. Nagrodą Specjalną Jury uhonorowano jego filmy „Constans” w 1980 roku i
„Cwał” w 1996 roku, a w 2005 roku film „Persona non grata” – Nagrodą Jury.
Podczas 44. Festiwalu Polskich
Filmów Fabularnych, który odbędzie się w Gdyni w dniach 16-21 września 2019
roku, Krzysztof Zanussi odbierze Platynowe Lwy za całokształt twórczości.
[informacja prasowa, Fot. Mateusz
Ochocki. Zdjęcie wykonano podczas 43. FPFF w Gdyni]
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz