Już po raz 87. Akademia Sztuki i
Wiedzy Filmowej (Academy of Motion Picture Arts and Sciences), zwana
powszechnie i skrótowo Amerykańską Akademią Filmową przyzna swoje doroczne
nagrody. To najważniejsze wydarzenie w świecie kina i najbardziej pożądana
przez twórców nagroda filmowa. Na przestrzeni wielu dekad Oscary przeżywały
wzloty i upadki. Zawsze jednak wywoływały spore poruszenie, reagowały na
wydarzenia dziejące się w świecie kina, kształtowały wyobraźnię widzów,
budowały zainteresowanie X muzą. Oscary honorowały wielkie gwiazdy i odkrywały
ich następców. Wiele ich wyborów było trafnych, sporo chybionych, czasami
nagrody trafiały w dobre ręce, czasami mijały się z powszechnym odczuciem. Są
wybitni twórcy bez Oscara, są inni z całą ich kolekcją. Oscary budzą emocje od
lat, ich laureaci przechodzą do historii, filmy i producenci zyskują marketingowy
znak jakości. Na przestrzeni lat Oscarom towarzyszyło wiele ciekawych wydarzeń.
Oto ich skrócona historia.
- Najkrótszą w historii ceremonią
wręczenia Oscarów była pierwsza - z 1929 roku. Część wieczoru poświęcona
rozdaniu nagród trwała zaledwie 15 minut, a listę zwycięzców ogłoszono jakieś
trzy miesiące wcześniej.
- Najdłuższa w historii nagród
uroczystość odbyła się w 2002 roku. Trwała 4 godziny i 23 minuty.
- Tylko dwa filmy nieme zdobyły
Oscara dla najlepszej produkcji roku. Podczas pierwszej ceremonii (1927/28)
wygrały "Skrzydła", a w edycji podsumowującej filmy z 2011 roku
wygrał "Artysta".
- Tylko trzy filmy zwyciężyły w
kategoriach Najlepszy Film, Reżyser, Aktor, Aktorka i Scenariusz: "Ich
noce" (1934), "Lot nad
kukułczym gniazdem" (1975) i "Milczenie
owiec" (1991).
- Najmłodszym laureatem Oscara
była Shirley Temple, która w 1934 roku w wieku 6 lat otrzymała Nagrodę
Specjalną.
- Pierwszym twórcą, który odmówił
przyjęcia Oscara był scenarzysta Dudley Nichols za film "The
Informer". Potem na podobną decyzję zdobyli się George C. Scott za
"Pattona" i Marlon Brando za "Ojca chrzestnego".
- Pierwszym filmem dźwiękowym
nagrodzonym Oscarem dla najlepszego filmu była "Melodia Broadwayu"
(1928/29).
- Pierwszym filmem
nieanglojęzycznym nominowanym w kategorii Najlepszy Film byli francuscy
"Towarzysze broni" (1938).
- Tylko dziewięć
nieanglojęzycznych filmów otrzymało nominacje do Oscara w kategorii Najlepszy
Film. Były to: "Towarzysze broni" (1938), "Z" (1969),
"Emigranci" (1972), "Szepty i krzyki" (1973),
"Listonosz" (1995), "Życie jest piękne" (1998),
"Przyczajony tygrys, ukryty smok" (2000), "Listy z Iwo
Jimy" (2006), "Miłość" (2012).
- Jedynie cztery filmy w historii
otrzymały Oscara dla najlepszego filmu nie mając nominacji za reżyserię:
"Skrzydła" (1927), "Grand Hotel" (1932), "Wożąc Panią
Daisy" (1989), "Operacja Argo" (2012).
- Pierwszy w historii laureat
Oscara nie wziął udziału w ceremonii wręczenia nagród. Emil Jennings nie
pojawił się na uroczystości w sezonie 1927/28 ponieważ postanowił wrócić do
swojego domu do Niemiec. Zanim jednak wyjechał, Oscar został mu przekazany.
- Najdłuższe przemówienie za
zdobytego Oscara było udziałem Greer Garson, która w 1942 roku zdobyła nagrodę
za rolę w "Pani Miniver". Jej przemowa trwała pomiędzy 5 i pół a 7
minut.
- Henry Fonda musiał czekać 41 lat, od otrzymania pierwszej
nominacji za "Grona gniewu"
(1941) do swego ostatecznego triumfu w "Nad złotym stawem" (1982).
- Najdłuższym najlepszym filmem
jest "Przeminęło z wiatrem" z
1939 roku (234 minuty), najkrótszym natomiast zwycięzca za rok 1955 -
"Marty" (91 minut).
- Następujące osoby były
nominowane za grę aktorską, reżyserię i scenariusz do tego samego filmu: Orson
Welles (Obywatel Kane - 1941), Woody Allen (Annie Hall
- 1978), Warren Beatty (Niebiosa
mogą poczekać - 1978 i Czerwoni -1981) oraz Roberto Benigni (Życie jest piękne - 1998).
- Nakręcone w 1939 roku
"Przeminęło z wiatrem" to pierwszy kolorowy film nagrodzony Oscarem
(ceremonia z 1940) w najważniejszej kategorii. Przez lata kolor jeszcze nie
dominował wśród produkcji nagrodzonych Oscarem dla najlepszego filmu. Kolejne
kolorowe obrazy to: "Amerykanin w Paryżu" (1951), "Największe
widowisko świata" (1952), "W 80 dni dookoła świata" (1956) i "Most
na rzece Kwai" (1957)
- Pierwszym zdobywcą Oscara dla
najlepszego filmu spoza Hollywood był "Hamlet" (1948), sfinansowany i zrealizowany w Anglii.
- Zdarzyło się też tak, że jeden
aktor otrzymał w tym samym roku dwa Oscary za tę samą rolę. W 1946 roku Harold
Russell zdobył Oscara za rolę drugoplanową w "Najlepsze lata naszego
życia", nagrodzono go też honorową statuetką za aktorski dorobek życia, w
który wszedł także i ten film.
- Najwięcej Oscarów zdobyły
filmy: "Ben Hur" (1960),
"Titanic" (1998), "Władca
Pierścieni: Powrót Króla" (2004).
Każdy z nich otrzymał po 11 statuetek. Drugie miejsce zajmuje "West Side
Story" z 10 nagrodami.
- Filmami, które zdobyły
największą liczbę nominacji są "Wszystko o Ewie" (1950) oraz "Titanic" (1997). Oba filmy otrzymały po 14 nominacji.
Pierwszy z nich otrzymał 6 Oscarów, drugi natomiast 11.
- Aktorzy nominowani do Oscara
rekordowe cztery razy pod rząd to: Marlon Brando (1951-54) i Al Pacino (1972-75). W tym roku Bradley Cooper otrzymał
swoją trzecią nominację do Oscara z rzędu ("Poradnik pozytywnego
myślenia", "American Hustle", "Snajper"). Jeśli za rok
ponownie zostanie przez Akademię wyróżniony, to dołączy do sławnych
poprzedników.
- Tylko kilku laureatów
nagrodzono statuetką rok po roku - Josepha L. Mankiewicza za reżyserię i
scenariusz "Listów do trzech żon" w 1949 roku i "Wszystkiego o
Ewie" w 1950 roku; Alana Menkena w
1991 roku za piosenkę i muzykę do "Pięknej i Bestii", a rok później
do "Aladyna". Johna Tolla za
zdjęcia do "Wichrów namiętności"
oraz "Braveheart". W tym roku dołączyć do tego grona może
Emmanuel Lubezki autor zdjęć do zeszłorocznej "Grawitacji" i
tegorocznego "Birdmana".
- 1956 rok to pierwsza edycja
Oscarów, w których wszystkie produkcje nominowane w kategorii Najlepszy Film
były kolorowe.
- Pierwszym zwycięzcą w kategorii
Film Nieanglojęzczyny był Federico Fellini nagrodzony za "La Stradę"
(1956). Potem jeszcze trzykrotnie zdobywał on nagrodę Akademii, za: "Noce
Cabirii" (1957), "8 i pół" (1963 – pokonany "Nóż w
wodzie" Polańskiego) oraz "Amarcord" (1974 – pokonany
"Potop").
- Pierwszym polskim filmem
zgłoszonym do Oscara w kategorii Film Nieanglojęzyczny był "Kanał"
Andrzeja Wajdy w 1957 roku.
- Polska kinematografia nigdy nie
otrzymała Oscara w kategorii Film Nieanglojęzyczny. Nominacje otrzymały:
"Nóż w wodzie" (1963), "Faraon" (1966), "Potop"
(1974), "Ziemia obiecana" (1975), "Noce i dnie" (1976),
"Panny z Wilka" (1979), "Człowiek z żelaza" (1981),
"Katyń" (2007), "W ciemności" (2011) oraz w tym roku
"Ida". Do 10 razy sztuka?
- Walt Disney ustanowił rekord pod względem liczby
otrzymanych Oscarów, zdobywając w sumie 26 statuetek. Pozostaje również
odbiorcą największej liczby nagród, wręczonych podczas jednej ceremonii, dzięki
czterem statuetkom, które otrzymał w 1953r.
- Najczęściej doceniani twórcy podczas
jednej ceremonii to Walt Disney wśród panów, który w 1953 roku zdobył Oscary w
kategoriach doceniających: pełnometrażowy dokument, krótkometrażowy dokument,
krótką animację oraz animacje fabularne. Wśród pań rekord należy do Fran Walsh,
która w 2003 roku za "Władcę Pierścieni: Powrót Króla" zdobyła
nagrody za najlepszą piosenkę, film i adaptowany scenariusz.
- Najwięcej nominacji w historii
posiada również Walt Disney - 64. Z żyjących prowadzi John Williams z 49. Ten pierwszy zdobył także największą
liczbę Oscarów - 26. John Williams natomiast 5.
- W kategorii Najlepsza Aktorka
najczęściej nominowana była Meryl Streep, która zdobyła trzy Oscary spośród 19
nominacji (15 dla aktorki pierwszoplanowej i 4 dla drugoplanowej). Jej
nagrodzone role to: "Sprawa Kramerów" (rola drugoplanowa) oraz
"Wybór Zofii" i "Żelazna dama" (role pierwszoplanowe).
Katharine Hepburn nominowano 12 razy
(zawsze za rolę pierwszoplanową), a statuetką uhonorowano ją czterokrotnie. W
tym roku Meryl Streep może zdobyć swojego czwartego Oscara, ale jej szanse są
niewielkie.
- "Nocny kowboj" (1970) to jedyny dozwolony od lat 18 film,
jaki zdobył nagrodę Akademii Filmowej dla najlepszego filmu.
- Francis Ford Coppola pozostaje jedyną osobą, która otrzymała 5
nominacji w ciągu jednego roku. W 1974 roku dostał nominację w kategorii
Najlepszy Film jako producent "Ojca chrzestnego II" i "Rozmowy", w kategoriach
Najlepsza Reżyseria i Najlepszy Scenariusz Adaptowany za "Ojca chrzestnego
II" oraz Najlepszy Scenariusz Oryginalny za "Rozmowę".
- Dwa sequele zwyciężył w
kategorii Najlepszy Film - były to "Ojciec chrzestny II" (1974) i
"Władca Pierścieni: Powrót Króla" (2003).
- Jedyną osobą, która zdobyła
Oscara za granie osoby płci przeciwnej była Linda Hunt nagrodzona Oscarem za
rolę mężczyzny w filmie "Rok niebezpiecznego życia".
- Pierwszego pośmiertnego Oscara
za rolę aktorską otrzymał Peter Finch w 1976 roku za "Sieć" (notabene
aktor zagrał rolę prezentera, który na ekranie zapowiada swoją śmierć).
Pośmiertnie Oscara otrzymał także Heath Ledger za rolę w "Mrocznym
rycerzu".
- Pierwszego pośmiertnego Oscara
otrzymał Sidney Howard za scenariusz "Przeminęło z wiatrem". James
Dean jest jedynym aktorem, który pośmiertnie otrzymał dwie nominacje. Najpierw
za "Na wschód od Edenu" (1955), a rok później za "Olbrzyma"
(1956).
- Zmarły przedwcześnie John
Cazale wystąpił jedynie w pięciu filmach, ale wszystkie te produkcje był
nominowane lub wygrały Oscara dla najlepszego filmu. Kreacje aktora to: Fredo
Corleone w "Ojcu chrzestnym" (1972), Stan w "Rozmowie"
(1974), Fredo Corleone w "Ojcu chrzestnym 2" (1974), Salvator
"Sal" w "Pieskim popołudniu" (1975), Stanley
"Stosh" w "Łowcy jeleni" (1978).
- Niejaki Robert Opal jest
jedynym człowiekiem, który pojawił się nago na ceremonii rozdania Oscarów.
Kilka lat później został on zastrzelony w San Francisco podczas próby napadu na
sex-shop.
- Alfred Hitchcock, King Vidor,
Robert Altman i Clarence Brown mimo zdobycia pięciu nominacji do Oscara za
reżyserię swoich filmów, nigdy nie otrzymali regulaminowej nagrody.
- Filmem, który najdłużej musiał
czekać na Oscara jest "Światła rampy"
Charlie Chaplina. Mimo, że wyprodukowany został w 1952 roku, zgodnie z
regulaminem Akademii o nominacje ubiegać mógł się dopiero po premierze w Los
Angeles, która miała miejsce w 1972 roku. Na Oscara (w kategorii Najlepsza
Muzyka) musiał więc czekać 20 lat.
- Najkrótszy w historii
nagrodzony Oscarem występ ma na swym koncie Judi Dench, uhonorowana w kategorii
Najlepsza Aktorka Drugoplanowa w 1998 roku, za niecałe 8 minut obecności na
ekranie w roli królowej Elżbiety I ("Zakochany Szekspir" ).
- Najkrótszy występ nagrodzony w
kategorii Najlepszy Aktor ma w swoim dorobku Anthony Hopkins w postaci 16-minutowej roli Hannibala Lectera
w "Milczeniu owiec" (1991).
- Daniel Day-Lewis jest jedynym
aktorem, który zdobył trzy Oscary za główną rolę męską – "Moja lewa
stopa", "Aż poleje się krew" i "Lincoln" (w sumie zaś
pięć nominacji). Jack Nicholson ma też
trzy Oscary aktorskie, ale dwa zdobył za role pierwszoplanowe, a jedną za
drugoplanową (w sumie zaś dostał 12 nominacji). Mimo zdobycia 10 nominacji,
Laurence Olivier otrzymał tylko jedną
statuetkę dla najlepszego aktora. Dziewięciokrotnie nominowany Spencer
Tracy wywalczył dwa Oscary.
- Pierwszego aktorskiego Oscara
za rolę w filmie nieanglojęzycznym zdobyła Sophia Loren występująca w filmie
"Matka i córka". Podobnej sztuki dokonali Roberto Benigni za
"Życie jest piękne" oraz Jean Dujardin za "Artystę".
- Kathryn Bigelow to jedyna
kobieta nagrodzona Oscarem w kategorii Najlepsza Reżyseria. Inne reżyserki
nominowane do tej kategorii to: Lina Wertmuller, "Seven Beauties"
(1976), Jane Campion, "Fortepian" (1994), Sofia Coppola, "Między
słowami" (2003).
- Trzykrotnie doszło do
przełożenia wcześniej planowanej ceremonii wręczenia Oscarów. W 1938 roku z
powodu trzęsienia ziemi w Los Angeles, w 1968 roku po zabójstwie Martina
Luthera Kinga oraz w 1981 roku po zamachu na Rolanda Reagana.
- Pierwsza telewizyjna relacja z
rozdania Oscarów miała miejsce 19 marca 1953 roku. Trzynaście lat później 18
kwietnia 1966 roku przeprowadzono pierwszą telewizyjną relację w kolorze. Obie
te uroczystości poprowadził Bob Hope.
- Najwięcej razy gospodarzem
ceremonii wręczenia Oscarów był Bob Hope. W latach 1939-1977 poprowadził tę
uroczystość 18 razy. Billy Crystal gospodarzem był osiem razy. Johnny Carson
pełnił tę rolę pięć razy. Jack Lemmon i Whoopi Goldberg po cztery razy bawili
publiczność, a David Niven dostąpił zaszczytu trzy razy. W tym roku w roli
gospodarza debiutuje Neil Patrick Harris.
- Podczas 61. ceremonii wręczenia
Oscarów w 1989 zmieniono słynną frazę poprzedzającą wręczenie nagrody. Słynne "And the winner
is..." zastąpiono "And the Oscar goes to...".
(dla www.wp.pl)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz