W dniach 22-30 listopada
zapraszam do Łodzi na 24. Forum Kina Europejskiego Cinergia. Dziś na specjalnej
konferencji prasowej ogłosiliśmy kolejne elementy naszego programu.
NIEPOZORNA SZARŻA. NOWE KINO Z IZRAELA
„Niepozorna szarża. Nowe kino z
Izraela” to przegląd najciekawszych debiutów młodych izraelskich twórców. W
większości są to produkcje izraelskie - są tu jedynie dwie koprodukcje - co
pokazuje jak mocno doinwestowany jest to segment tamtejszego kina. Debiutanci
rzeczywiście mają szansę zaistnieć i zaprezentować swoje pomysły. Na ile są to
autonomiczne projekty, tego nie wiemy, ale po tych filmach widać, że twórcy
raczej mogli zachować wolność. Co kluczowe, dano im prawo do poszukiwań.
- Nam te produkcje z Izraela
przede wszystkim wydały się bardzo różnorodne oraz bardzo dojrzałe. Twórcy nie
obawiają się hermetyczności, często portretują swoją kulturę i panujące tu
zwyczaje z bliska i bez dystansu. Mówią o obyczajach i normach wprost, bez
autocenzury, tabu, czy poczucia wstydu. Często też stawiają trudne pytania,
dotyczące nie tylko ich ojczyzny, ale w ogóle kondycji ludzkiej. Są tu pozycje,
które mogą zaskoczyć. Zależało nam głównie na tym, by przybliżyć polskiemu
widzowi niezwykle interesującą – według nas – kinematografię. Odległą, pewnie
nieco egzotyczną, ale znowu w wielu aspektach dziwnie znajomą, bliską.
Chcieliśmy stworzyć set, który prezentowałby w pełni debiutanckie kino tego
bogatego w kulturowe konteksty regionu – mówi dyrektor artystyczna Cinergii
Anna Serdiukow.
Przegląd „Niepozorna szarża. Nowe
kino z Izraela” pozwoli polskim widzom poznać słabo obecną w naszym obiegu
kinowym kinematografię i porównać jak debiutują polscy reżyserzy, a jak ci z
Izraela – czy istnieje podobieństwo tematów, wniosków i narzędzi filmowych?
Sekcja zorganizowana dzięki
wsparciu Izraelskiego Funduszu Filmowego.
WYBRANE FESTIWALOWE HITY 24. FKE CINERGIA
BUNUEL W LABIRYNCIE ŻÓŁWI, reż.
SALVADOR SIMÓ
Osadzona w latach 30. XX wieku
surrealistyczna hiszpańska animacja opowiadająca historię powstawania
krótkometrażowego dokumentu Luisa Bunuela "Ziemia bez chleba". Film
Salvadora Simó wyróżniono m.in. Nagrodą Jury na Międzynarodowym Festiwalu
Filmów Animowanych w Annecy.
MALOWANY PTAK, reż. VACLAV
MARHOUL
wyst. Petr Kolar, Harvey Keitel,
Stellan Skarsgård, Udo Kier, Lech Dyblik
Ekranizacja głośnej, wzbudzającej
kontrowersje powieści Jerzego Kosińskiego. Naturalistyczny zapis okropieństw II
wojny światowej ukazany oczami małego żydowskiego chłopca. Czeski kandydat do
Oscara 2019 dla Najlepszego Filmu Nieanglojęzycznego.
MATTHIAS I MAXIME, reż. XAVIER
DOLAN
wyst. Xavier Dolan, Gabriel
D'Almeida Freitas
Xavier Dolan wraca do swych
korzeni - pisali krytycy zachwyceni filmem "Matthias i Maxime" tuż po
jego tegorocznej premierze w Cannes. Najnowsze dzieło twórcy kultowych
"Wyśnionych miłości" to historia wieloletniej męskiej przyjaźni,
która zmienia się pod wpływem niewinnego pocałunku zaaranżowanego na potrzeby
filmu znajomej...
O NIESKOŃCZONOŚCI, reż. Roy
Andersson
wyst. Martin Serner, Jessica
Louthander, Tatiana Delaunay
Ludzkie życie z jego wszystkimi
zaletami i wadami przepuszczone przez osobisty, artystyczny filtr Roya
Anderssona, twórcy „Pieśni z drugiego piętra", „Do Ciebie, Człowieku” i
nagrodzonego weneckim Złotym Lwem „Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o
istnieniu”. Okraszona niebanalnym humorem poetycka opowieść o nieskończoności.
TOMMASO, reż. ABEL FERRARA
wyst. Willem Daffoe, Cristina
Chiriac
Zaskakujące, poruszające,
osobiste dzieło twórcy „Złego porucznika”, które można uznać za rodzaj
intymnego dziennika będącego zapisem dekonstrukcji toksycznej męskości – z jej
agresją, zazdrością, seksualnymi frustracjami i uzależnieniami. Film
okrzyknięty odkryciem festiwalu w Cannes.
NOWE HORYZONTY WSPÓŁCZESNEGO KINA
Nowe horyzonty kojarzą się z
wypatrywaniem przyszłości, z poszukiwaniem nieodkrytych lądów, z figurą
pioniera zagospodarowującego nieznaną ziemię. Tymczasem współczesne autorskie
kino dowodzi, że to, co pionierskie, nieznane, nieodkryte znajduje się tuż
obok. Że przebłyski przyszłości można dostrzec w tym, co dzieje się tu i teraz;
ba, że nowatorstwo oznacza czasem zwrot ku tradycji. Nieprzypadkowo trzy
spośród czterech tytułów, które prezentujemy na 24. Forum Kina Europejskiego
CINERGIA zrealizowane zostały na taśmie 16 mm (“Przynęta” Marka Jenkina,
“Ray&Liz” Richarda Billinghama, “Siła ognia” Olivera Laxe’a), a ten czwarty
(“Bacurau” Klebera Mendonçy Filho) nie tylko powstał na taśmie 35 mm, ale także
w formacie CinemaScope, w którym nakręcono klasyczne westerny. Technologie,
które wyszły z powszechnego użycia okazują się doskonałym medium do
opowiedzenia historii mocno osadzonych we współczesności, do jej penetrowania w
poszukiwaniu znaków tego, co właśnie nadchodzi - jak podsycany frustracją
gwałtowny pożar w poetyckiej “Sile ognia”, jak dewastujące lokalne życie
turystyczne tsunami w błyskotliwej “Przynęcie”, jak sterowane politycznie
znikanie małych kultur w wybuchowym “Bacurau”. Nowohoryzontowi twórcy wiedzą, że
nieodkrytych lądów nie trzeba szukać daleko, wystarczy zerknąć ku nieodległym
peryferiom: strażnikom tradycji i zarazem najbardziej wrażliwym, podatnym na
zmiany światom. W takich miejscach kamera artysty działa jak sejsmograf,
wyczuwający drgania zapowiadające potężne wstrząsy. Jenkin, podwójny zwycięzca
ostatniego festiwalu NH (Nagroda Jury i Nagroda Publiczności) obserwuje
Kornwalię podlegającą niszczycielskiej ekonomicznej presji. Laxe (Nagroda Jury
canneńskiego Un Certain Regard) wraca do rodzinnej Galicji, by tam dostrzec
zalążek znaczącej kulturowej zmiany. Dla Filho (Nagroda Jury w Cannes)
brazylijska prowincja jest polem kluczowej socjopolitycznej bitwy, od której
przebiegu zależy los nas wszystkich. Billingham (Nagroda Specjalna Jury w
Locarno) odkrywa z kolei własną przeszłość, w trudne dzieciństwo spędzone na
obrzeżach Birmingham, by tam odnaleźć wzór na społeczne wykluczenie. Wszyscy
wymienieni twórcy świadomie poruszają się po obrzeżach: geograficznych, ale i
filmowych. Ich kino manifestuje potrzebę autorskiego głosu, własnej drogi i
własnego stylu, niezależnego od obowiązujących komercyjnych trendów.
Małgorzata Sadowska
OPISY FILMÓW
BACURAU reż. Juliano Dornelles,
Kleber Mendonça Filho, Brazylia, Francja 2019, 131’
Nagroda Jury ostatniego festiwalu
w Cannes powędrowała do autora Sąsiedzkich dźwięków i Aquariusa Klebera Mendonçy Filho. Reżyser
wraz ze swoim długoletnim współpracownikiem Juliano Dornellesem nakręcił
miszmasz kina gatunkowego, będący inteligentną metaforą współczesnej Brazylii (czy
na pewno tylko jej?) pogrążonej w polityczno-społecznym kryzysie. To przedziwna
opowieść o odchodzeniu i umieraniu światów – tych najmniejszych lokalnych
społeczności. Tytułowe, fikcyjne Bacurau dosłownie znika z mapy po śmierci
swojej sędziwej przywódczyni Carmelity. Ale twórcy nie skupiają się na
wyjaśnieniu tego dziwnego zjawiska, lecz zajmują kreowaniem niezwykłej
atmosfery i piętrzeniem fabularnych szaleństw. Ich film to połączenie westernu,
quasi-dokumentu, satyry, realizmu magicznego i… A zresztą, to trzeba zobaczyć
samemu. Warto zaznaczyć, że na ekranie pojawiają się Udo Kier i – ponownie u
Filho – wspaniała Sônia Braga.
PRZYNĘTA / BAIT reż. Mark Jenkin,
Wielka Brytania 2019, 89’
Ostentacyjnie oldskulowy,
zrealizowany kamerą 16 mm debiut Jenkina to wielkie odkrycie ostatniego
Berlinale. Jego vintage’owy styl, na który składają się m.in. czarno-biała
taśma, wyeksponowane w ręcznej obróbce ziarno i zarysowania, a także
inspirowany szkołą radziecką ostry montaż, nie ma w sobie nic anachronicznego.
Dowodzi, że tradycja może być inspirująca i żywa. Przynęta opowiada o
gentryfikacji, kapitalizmie, turystycznym tsunami i klasowych konfliktach.
Kornwalijska wieś, w której rozgrywa się akcja, przechodzi właśnie
transformację z osady rybackiej w nadmorski kurort. Bracia Ward zmuszeni są
sprzedać dom londyńczykom, którzy przerabiają go, dekorując ściany linami,
sieciami i innymi akcesoriami symbolizującymi „tradycję” i „autentyczność”,
czyli wszystko to, co turyści niszczą. Ekonomiczna, społeczna i kulturowa degradacja
rybaków rodzi frustrację, która prowadzi do otwartej wojny z aroganckimi,
bogatymi przyjezdnymi. Konflikt eskaluje, gdy młody Ward zaczyna flirtować z
córką londyńczyków, panną Leigh. Trudno oprzeć się wrażeniu, że Jenkin
nieprzypadkowo dobrał swoim bohaterom nazwiska przywołujące historię kina.
Nawet w takich detalach reżyser staje po stronie tradycji.
RAY & LIZ reż. Richard
Billingham, Wielka Brytania 2018, 108’
W komunalnym mieszkaniu na
przedmieściach Birmingham Liz układa puzzle. Gdy pochylona nad stołem
dopasowuje kolejne elementy, jej własne życie rozsypuje się na kawałki. Richard
Billingham opowiada o życiu na marginesie, które jest postępującym procesem izolacji:
od centrum miasta, społeczeństwa, innych ludzi, siebie nawzajem. Nic dziwnego,
że lejtmotywem opowieści są zalegające rachunki i związana z nimi groźba
odcięcia od prądu i gazu. O takich ludziach jak Ray i Liz mów się, że są
„dysfunkcyjni”, ale reżyser nie ocenia swoich bohaterów ani ich starań
utrzymania się na powierzchni. Kreśli przy tym przejmujący obraz obojętnego
systemu w Wielkiej Brytanii czasów Thatcher, który co prawda pomaga przetrwać,
ale zarazem utrzymuje ludzi w stanie patologicznej biedy. Twórcę interesują
detale, drobne sytuacje opisujące stan materialnego i duchowego ubóstwa.
Sposoby, jakich chwytają się dzieci, by uciec z domu będącego jaskinią chaosu.
Billingham kolekcjonuje gesty i przebłyski bliskości, heroiczne starania o
zachowanie pozorów normalności. Przywiązuje przy tym wagę do strony wizualnej –
ozłaca samotność alkoholika Raya promieniami słońca, otacza ćmiącą taniego
papierosa Liz szlachetnym półmrokiem, jakby była bohaterką wielkich malarskich
dzieł.
SIŁA OGNIA / FIRE WILL COME / O
QUE ARDE reż. Oliver Laxe, Hiszpania, Francja, Luksemburg 2019, 90’
Zdobywca Nagrody Jury w sekcji
Inne Spojrzenie na MFF w Cannes. Osadzony wśród pejzaży hiszpańskiej Galicji
film Laxe’a (Mimosas, 16. NH) opowiada o potrzebie równowagi. Zagrożonym
ekosystemem okazuje się tu nie tylko przyroda, lecz także lokalna społeczność.
A przyczyną iskrzeń są zmiany, jakie zachodzą w pustoszejących, wyglądających
turystów wsiach, oraz powrót Amadora, który właśnie odsiedział wyrok za
podpalenie. Górzysty krajobraz Galicji nie jest tu tylko tłem, ale głównym
bohaterem. Surowy i nieprzystępny, kształtuje ludzkie charaktery i relacje na
swoje podobieństwo. Rzeźbi twarze. Uczy twardości. Musisz być głodny – wita
nieobecnego dwa lata Amadora jego matka Benedicta. Tylko tak potrafi okazać
synowi akceptację i miłość. Pozornie bliski dokumentu styl Laxe’a zamienia
rzeczywistość w poemat. Jego tematem jest tytułowa siła ognia – oczyszczenie
poprzez zniszczenie. Warunek zmiany i zarazem trwania. Gwałtowny wybuch tlących
się latami niepokojów i rozgrzanych pragnień. Siła ognia to zagadka, slow
cinema, które obserwuje ludzi w ich naturalnych warunkach. Laxe z pokorą
przyjmuje dyktowane przez naturę zasady.
RETROSPEKTYWA FILMÓW CZESKIEJ DOKUMENTALISTKI JANY ŠEVČÍKOVEJ
Gościem 24. Forum Kina
Europejskiego CINERGIA będzie Jana Ševčíková - jedna z najwyraźniejszych
czeskich dokumentalistek, wymieniana jednym tchem obok Olgi Sommerovej, Heleny
Třeštíkovej i zmarłej w 2017 roku Drahomíry Vihanovej.
Urodzona w 1953 roku, absolwentka
praskiej FAMU, swoje autorskie dokumenty realizuje niezależnie, na każdy
poświęcając kilka lat pracy i powracając do swoich bohaterów, przez co można
uznać ją za jedną z przedstawicielek czeskiej szkoły „czaso-zbiorczego
dokumentu” (časozberný dokument). Ceniona wśród czeskich dokumentalistów,
nawiązuje do bogatych tradycji w dziedzinie dokumentu społecznego, stara się
łączyć etnograficzny zapis z wyczuleniem na kwestie duchowe. Zrealizowała m.in.
dokument o dzieciach prowadzących koczowniczy tryb życia cyrkowców, zajmowała
się życiem Rusinów na terenach dzisiejszej Rumunii, losami czeskich emigrantów
w Banacie, czy życiem w armeńskim mieście Gyumri, dotkniętym przez trzęsienie
Ziemi. Za swój ostatni dokument "Oprzyj drabinę o niebo" została
nagrodzona Czeskim Lwem, najważniejszą nagrodą filmową w Czechach.
Podczas tegorocznej Cinergii
planujemy pełną retrospektywę jej twórczości.
Jana Ševčíková przyjedzie do Łodzi i spotka się z publicznością po
pokazach swoich najważniejszych filmów.
W programie sekcji
zaprezentujemy:
• WORLDLY
CHILDREN reż. Jana Ševčíková, Czechosłowacja 1981
• PIEMULE
reż. Jana Ševčíková, Czechosłowacja 1984, 43’
• JAKUB
reż. Jana Ševčíková, Czechosłowacja 1992, 65’
• STAROWIERCY
/ STAROVERCI reż. Jana Ševčíková, Czechy 2001, 46’
• THE
RITE OF SPRING / SVECENÍ JARA reż. Jana Ševčíková, Czechy 2002, 55’
• GYUMRI
reż. Jana Ševčíková, Czechy 2008, 68’
• OPRZYJ
DRABINĘ O NIEBO / OPRI ZEBRÍK O NEBE reż. Jana Ševčíková, Czechy 2014,
110’
Jana Ševčíková będzie dostępna
zarówno dla publiczości, jak i dziennikarzy (po wcześniejszym umówieniu przez
Biuro Prasowe Cinergii). O dokładnym terminie pobytu poinformujemy wkrótce.
Więcej na www.cinergiafestival.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz