Dwa Smoki Smoków na 57. KFF

Rada Programowa Krakowskiej Fundacji Filmowej postanowiła uczcić przypadający w tym roku jubileusz 70-lecia polskiej animacji bezprecedensowym uhonorowaniem dwóch wybitnych weteranów tego gatunku, Witolda Giersza i Daniela Szczechury. To 20. edycja nagrody Smoka Smoków, przyznawanej za wyjątkowy wkład w rozwój światowej kinematografii.

Przewodniczący Rady Programowej, krytyk i teoretyk filmu, prof. Tadeusz Lubelski, uzasadnił nominację: “Podwójna okazja rocznicowa - siedemdziesięciolecie polskiej animacji i dwudziesta edycja Smoka Smoków - skłoniły Radę Programową do odstąpienia od dotychczasowych zwyczajów i wyjątkowego podwojenia tej szczególnej Nagrody. Niezmiernie trudno byłoby rozstrzygnąć, któremu z dwóch znakomitych nestorów naszego filmu animowanego należy się ona bardziej, toteż przyznaliśmy ją Witoldowi Gierszowi i Danielowi Szczechurze ex aequo.”

Witold Giersz i Daniel Szczechura należą do największych twórców w historii polskiego filmu animowanego. Obydwaj byli wyróżniani wielokrotnie na najważniejszych festiwalach na świecie. Na Krakowskim Festiwalu Filmowym najwyższe laury otrzymali po 7 razy, Witold Giersz już podczas pierwszej edycji w 1961 r, rok później laur przypadł Danielowi Szczechurze. W kolejnych latach 1963 i 1964 nagradzani byli obydwaj, w następnych trzech na przemian.

Twórczość obu laureatów scharakteryzował Jerzy Armata, członek Rady Programowej, ekspert w dziedzinie filmu animowanego, a także autor monografii poświęconych nagrodzonym twórcom. “Witold Giersz bardzo szybko wypracował sobie własny charakter filmowego pisma. Ze względu na rolę koloru, a także sposoby nakładania barw oraz ich ożywiania, które preferuje w swej sztuce, często nazywany bywa malarzem ekranu, a jego animacje – ruchomym malarstwem. Uprawia kino autorskie. Jego animacje – sposobem opowiadania, poczuciem humoru, artystycznym temperamentem – są natychmiast rozpoznawalne, choć nie zawsze to on jest autorem przenoszonych na ekran treści czy opracowania plastycznego realizowanych filmów. A warto zauważyć, że pośród scenarzystów czy artystów plastyków, z którymi Giersz współpracował, można dostrzec wiele wyrazistych indywidualności (m.in. Zbigniew Lengren, Wacław Kondek, Jan Młodożeniec, Andrzej Warchał, Ernest Bryll). Zawsze jednak potrafił, pracując z nimi – i korzystając z ich dorobku – zachować charakterystyczne cechy swego filmowego pisma.” 

“Trudno wyobrazić sobie polski film animowany bez Witolda Giersza. - podkreśla Jerzy Kucia, czołowy polski twórca filmów animowanych i laureat nagrody Smoka Smoków z 2009 roku. - Jego wkład zarówno artystyczny jak i zawodowy jest szczególnie znaczący. Jest perfekcjonistą w działaniach twórczych. Ciągle aktywny i ewoluujący charakterem wypowiedzi twórczej. Witold Giersz odgrywa także znaczącą rolę w krajowym środowisku twórczym. Można powiedzieć, że wyznacza normy postępowania, za co należy mu się szczególny szacunek.”

“Kino Daniela Szczechury  - zauważa Jerzy Armata -  zaczęło się od opisu rzeczywistości, satyrycznego, przejaskrawionego, szyderczego, ale jednak opisu. Szybko tonację buffo zastąpiło spojrzenie bardziej serio, a dokumentowanie naszej „zewnętrzności” – penetrowanie spraw, które siedzą ukryte gdzieś głęboko w nas. „Dobranockę”, jego ostatni krótki film animowany, otwiera wiersz Jana Wołka: „Gdy opadnie kurtyna powiek / A sen rozum odbierze faktom / Na scenę wychodzi Człowiek / Prawdziwy – nie jakiś tam aktor / Więc prowadź, do szczęścia prowadź / Szepczemy samotni wśród ludzi / Nie dajcie się zwariować! Nie dajcie się obudzić...”. Filmy Szczechury tworzą właśnie taki swoisty żywot „człowieka prawdziwego, nie jakiegoś tam aktora”, dla którego akt twórczy stanowi bardziej hobby niż profesję. Podobnie jak samo życie.   

Jerzy Kucia, zaznacza także, że “Daniel Szczechura, swoją działalnością artystyczną, był przez lata energią napędową polskiego filmu animowanego. Jego twórczość przyczyniła się w znacznym stopniu do powstania zjawiska artystycznego nazywanego „polską szkołą filmu animowanego”, co jest naszym istotnym wkładem w światowy dorobek tej dyscypliny sztuki.Daniel Szczechura jest nieustannie aktywny twórczo i zawodowo, równocześnie jest historią animacji. Nie do przecenienia jest jego działalność pedagogiczna. Wykształcił pokolenia naszych twórców, którzy decydują teraz o kształcie i znaczeniu filmu animowanego.”

Nagroda Smok Smoków, przyznana w tym roku po raz 20, to najwyższe wyróżnienie Rady Programowej Krakowskiej Fundacji Filmowej, organizatora Krakowskiego Festiwalu Filmowego, jako wyraz uznania za wkład w rozwój światowej kinematografii w dziedzinie filmu dokumentalnego i animowanego. Wśród dotychczasowych laureatów znalazło się wielu znamienitych twórców m.in. Werner Herzog, Priit Pärn, Kazimierz Karabasz, Bohdan Kosiński, Bogdan Dziworski, Allan King, Albert Maysles, Jonas Mekas, Helena Trestíková, Stephen i Timothy Quay, Raoul Servais, Jerzy Kucia czy Paul Driessen.

Oficjalne wręczenie nagród odbędzie się 30 maja 2017 r. podczas 57. Krakowskiego Festiwalu Filmowego w Krakowie. Widzowie festiwalu będą mieli okazję zapoznać się z obszernym wyborem twórczości obu laureatów oraz wziąć udział w wyjątkowych spotkaniach z obydwoma artystami.

57. Krakowski Festiwal Filmowy odbędzie się w dniach 28 maja - 4 czerwca 2017 roku.